Белград

Белград (серб. Бео́град, Beograd ) — Сербияның астанасы және ең ірі қаласы. 1403 жылы Сербияның астанасы, 1918 -2003 жылдары Югославияның астанасы, 2003-2006 жж. Сербия және Черногорияның астанасы болды. Сербияның ірі экономикалық, өндірістік және мәдени орталығы. Қала Сербияның орталық бөлігінде Сава өзенінің Дунайға ағысы тұсында орналасқан. Белград қаласының өңірінің аумағы 3227 км²-ді құрайды. Қала 1999 жылы НАТО-лықтардың бомбалауы кезеңінде қатты зардап шекті. 1.233.796 (2 млн. тіркелмеген адам санымен.) тұрғыны бар.

Қала
Белград
серб. Београд, Beograd
Ту Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел	СербияСербия
Статусы	Астана
Округ	Белград
Ішкі бөлінісі	17 қауым
Басшысы	Зоран Радойичич
Тарихы мен географиясы
Координаттары	44°49′00″ с. е. 20°28′00″ ш. б. / 44.81667° с. е. 20.46667° ш. б. / 44.81667; 20.46667 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 44°49′00″ с. е. 20°28′00″ ш. б. / 44.81667° с. е. 20.46667° ш. б. / 44.81667; 20.46667 ^(G) ^(O) ^(Я)
Алғашқы дерек	б.з.б. III ғасыр
Бұрынғы атаулары	Сингидунум Белиград
Жер аумағы	359,92 км²
Орталығының биiктігі	116,75 м
Уақыт белдеуі	UTC+1, жазда UTC+2
Тұрғындары
Тұрғыны	▲ 1 233 796 адам (2014)
Тығыздығы	506 адам/км²
Агломерация	▲ 1 659 440 (2014)
Ресми тілі	серб
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+381 11
Пошта индексі	11000
Автомобиль коды	BG
beograd.rs
Белград
Белград шекарасы
Ортаққордағы санаты: Белград

Географиясы

Саваның Дунайға құятын жері

Белград - Нови-Белград пен Земун аудандарының географиялық орналасуы Сремде болғанымен, Сава мен Дунай атты екі өзеннің бойында орналасқан, оның аймағына енеді (бұл екі аудан Белград бөлігі болып табылады.) Палилула ауданының бір бөлігі Банатта жатыр, бірақ оның аймағына енбейді. Срем мен Банат – Орталық Еуропа, ал қалған оңтүстіктегілер - Балқандікі. Нақты дерекке сүйенсек, Балқан түбегінің және Орталық Еуропаның шекаралары Белградта жатыр.

Тарихы

XVI ғасырдағы Белград

Қаланың шығу тарихы Сава мен Дунай өзендерінің құйылысындағы Сингидунум қонысының негізін қалаған кельттер (скордиск ұлысы) дәуіріне алып келеді. Белград қарқынды өткен шағында 40 әскерді жеңіп алып, 38 рет қайтадан сапқа тұрғызды.Қаланың ескі қамалы кельттер мен римдіктерді, готтар мен франктерді, славян мен түріктерді жолықтырып отырды.

Қала сербтік атауымен алғашқы рет ІХ ғасырда шыға бастады. Белградқа бұлғарлар иелік етті, ХІ-ХІІ ғғ. Ол Византия қоластында болды, ал кейін бұлғар, сербтер, мажарлықтар иелік етті. 1427 жылдан бері Белград – 1456 жылы мажарлық әскербасы Яноша Хуньяди Түрік сұлтаны МЕХМЕТ ІІ қоршауға алынған қаласындағы әскерін талқандаған дуалы болған мажарстанның шекаралық бекінісі. 1521 жылы Белградты түріктер басып алды. Аустрялықтар мен түріктер шайқасында Белграды аустриялықтар қолына үш рет өтті. (1688—1690, 1717—1739, 1789—1791). 1806 жылы түріктерден азат етілген Белград сербтер княздігінің астанасы болды. (корольдік – 1882жылдан бері).

1813 – 1830 жылдар аралығында қала 1867 жылға дейін қала ортасында тұрғызылған бекінісін бермей қойған түріктер қожалығында болды. Бірінші дүние соғысында Белград екі рет аустрия әскері жаулап алды. (18 қараша — 2 желтоқсан 1914; 26 қыркүйек 1915 — 18 қазан 1918). 1918 жылдың 1 желтоқсанында сербтер, хорваттар, словендер Корольдігі болды. (1929 жылдан бері - Югославия).

1941 жылдың 13 сәуірінде Герман басқыншылары басып алып, 1944 жылы 20 қазанда кеңес әскерінің және Югославияның халықтық – азаттық әскері күшімен азат етілді. 1945 жылдың қараша айында Белград ЮФХР астанасы деп жарияланды (1963 жылы – Югославия Социалистік Федеративтік Республикасы).

Әкімшілік-аймақтық бөлініс

Климаты

Дереккөздер

1. Републички завод за статистику Србије
2. http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Starost%20i%20pol-Age%20and%20sex.pdf
3. Град Београд: Географски положај  (серб)  (ағыл.)  (нем.)
4. Большая советская энциклопедия: Белград(қолжетпейтін сілтеме)  (орыс.)