Бұл мақала АҚШ-тың қазіргі және бұрынғы ұлттық және субұлттық астаналарының тізімін, сондай-ақ бұрынғы отарлар, аймақтар, қазіргі таңда штаттарға айналған патшалықтардың тізімін қамтиды.
Әртүрлі уақытта әртүрлі аймақтарда елорда құқығы бір қаладан екінші қалаға өте алатын, мұндай құбылыстар халық санының артуы жоғары немесе саяси тұрақсыздықпен сипатталатын аймақтарға тән. Бірінші кезекте бұл 19 ғасырдың өзгешелігі болатын, себебі көптеген жаңа штаттар құрылып, елорда таңдау процессі жүзеге асып отырды.
Ұлттық астаналар
1800 жылдан бастап Вашингтон АҚШ-тың тұрақты астанасы болып саналады.
АҚШ-тың тарихи астаналары
- Филадельфия, Пенсильвания: 1774 жылдың 5 қыркүйегінен 1774 жылдың 10 мамырына дейін, кейін 1775 жылдың 10 мамырынан 1776 жылдың 12 желтоқсанына дейін.
- Балтимор, Мэриленд: 1776 жылдың 20 желтоқсанынан 1777 жылдың 27 ақпанына дейін
- Филадельфия, Пенсильвания: 1777 жылдың 4 мамырынан 1777 жылдың 18 қыркүйегіне дейін
- Ланкастер, Пенсильвания: 1777 жылдың 27 қыркүйегі (бір күн)
- Йорк, Пенсильвания: 1777 жылдың 30 қыркүйегінен 1778 жылдың 27 маусымына дейін
- Филадельфия, Пенсильвания: 1778 жылдың 2 шілдесінен 1783 жылдың 21 маусымына дейін
- Принстон, Нью-Джерси: 1783 жылдың 30 маусымынан 1783 жылдың 4 қарашасына дейін
- Аннаполис, Мэриленд: 1783 жылдың 26 қарашасынан 1784 жылдың 19 тамызына дейін
- Трентон, Нью-Джерси: 1784 жылдың 1 қарашасынан 1784 жылдың 24 желтоқсанына дейін
- Нью-Йорк, Нью-Йорк: 1785 жылдың 11 қаңтарынан 1790 жылдың 12 тамызына дейін
- Филадельфия, Пенсильвания: 1790 жылдың 6 желтоқсанынан 1800 жылдың 14 мамырына дейін
- Вашингтон, Колумбия округі: 1800 жылдың 17 қарашасынан қазіргі таңға дейін.
АҚШ-тың құрамына енген, тарихи мемлекеттердің астаналары
Американың конфедеративтік Штаттары
Американың конфедеративтік Штаттарының тарихында үш астана болған:
Техас Республикасы
1845 жылы Құрама штаттарға біріккенге дейін Техас Техас Республикасы ретінде әйгілі, тәуелсіз мемлекет болатын. Оның жеті астанасы болды:
- Вашингтон-на-Бразосе, 1836
- Харрисбург, 1836
- Галвестон, 1836
- Веласко, 1836
- Батыс Колумбия, 1836
- Хьюстон, 1837—1839
- Остин, 1839—1845
Гавайи республикасы мен патшалығы
1898 жылы АҚШ-тың ауданы болғанға дейін, Гавайи тәуелсіз мемлекет болған. Сол уақытта екі қала астана болған:
- Лахаина, 1820—1845 (Гавайи корольдігі)
- Гонолулу, 1845—1894 (Гавайи корольдігі); 1894—1898 (Гавайи республикасы)
Штаттардың астанасы
АҚШ штаттарының тізімі 1970 жылдан бері өзгермеген, Оклахоманың астанасы Гатриден Оклахома-Ситиге көшірілген кезде. Бұл күннен кейін АҚШ-тың төрт аймағы штат статусын алды (Аризона, Нью-Мексико, Аляска және Гавайи), бірақ бұл аймақтардың астаналарының атауы қазіргі таңда қандай болса, 1910 жылы да солай болған.
Жақын арада АҚШ штаттарының астаналарының өзгеруі күтілмейді, мұндай көшу өте қымбатқа түседі.
АҚШ-тың 50 штатының тек 17 штатында астана ең үлкен қала болып саналады (Айдахо, Айова, Аризона, Арканзас, Гавайи, Джорджия,Батыс Виргиния, Индиана, Колорадо,Массачусетс, Миссисипи, Огайо, Оклахома, Род-Айленд, Оңтүстік Каролина және Юта).
Ескертпелер:
- Штаттардың қазіргі астаналары қалың қаріппен белгіленген.
- Аймақтардың астаналары курсивпен белгіленген.
- Жыл, қала қашан астана болғанын көрсетеді.
| Штат | Астана | Жыл | Аңғартпа |
|---|---|---|---|
| Айдахо 1890 жылдан бастап штат. | Льюистон | 1863 | Айдахо аймағының астанасы |
| Бойсе | 1864 | ||
| 1890 | Штаттың астанасы | ||
| Айова 1846 жылдан бастап штат. | Берлингтон | 1837 | Висконсин аймағының астанасы |
| 1838 | Айова аймағының астанасы | ||
| Айова-Сити | 1841 | ||
| 1846 | Штаттың астанасы | ||
| Де-Мойн | 1857 | ||
| Алабама 1819 жылдан бастап штат. | Сент-Стефенс | 1817 | Алабама аймағының астанасы |
| Хантсвилл | 1819 | Штаттың астанасы | |
| Кахаба | 1820 | ||
| Таскалуса | 1826 | ||
| Монтгомери | 1846 | Штаттың астанасы, 1861 жылға дейін — АҚШ Конфедерациясының астанасы | |
| Аляска 1959 жылдан бастап штат. | Ситка | 1808 | Сол кезде Новоархангельск — орыс Аляскасының астанасы |
| 1867 | Аляска Департаментінің астанасы | ||
| 1900 | Аляска округінің астанасы | ||
| Джуно | 1906 | ||
| 1959 | Штаттың астанасы | ||
| Аризона 1912 жылдан бастап штат. | Прескотт | 1864 | Аризона аймағының астанасы |
| Тусон | 1867 | ||
| Прескотт | 1877 | ||
| Финикс | 1889 | ||
| 1912 | Штаттың астанасы | ||
| Арканзас 1836 жылдан бастап штат. | Арканзас-Пост | 1819 | Арканзас аймағының астанасы |
| Литл-Рок | 1821 | ||
| 1836 | Штаттың астанасы | ||
| Вайоминг 1890 жылдан бастап штат. | Шайенн | 1869 | Вайоминг аймағының астанасы |
| 1890 | Штаттың астанасы | ||
| Вашингтон 1889 жылдан бастап штат. | Орегон-Сити | 1848 | Орегон аймағының астанасы |
| Сейлем | 1851 | ||
| Олимпия | 1853 | Вашингтон аймағының астанасы | |
| 1889 | Штаттың астанасы | ||
| Вермонт 1791 жылдан бастап штат. | Виндсор | 1777 | Вермонт Республикасының астанасы |
| 1791 | Штаттың астанасы | ||
| Монтпилиер | 1805 | - | |
| Виргиния 1776 жылдан бастап штат. | Джеймстаун | 1619 | Виргиния отарының астанасы |
| Уильямсберг | 1699 | Виргиния отарының астанасы, бастапқыда Мидл Плантэйшн деп аталды | |
| 1776 | Штаттың астанасы | ||
| Ричмонд | 1780 | ||
| Ричмонд | 1861 | 1861 ж. 29 мамырынан 1865 ж. 9 сәуірінен — АҚШ Конфедерациясының астанасы | |
| Данвилл | 1865 | 1865 ж. 3 және 10 сәуір аралығында — АҚШ Конфедерациясының астанасы | |
| Ричмонд | 1865 | Штаттың астанасы | |
| Висконсин 1848 жылдан бастап штат. | Белмонт | 1836 | Висконсин аймағының астанасы |
| Берлингтон | 1837 | Висконсин аймағының астанасы, қазір Айованың бөлігі | |
| Мадисон | 1838 | Висконсин аймағының астанасы | |
| 1848 | Штаттың астанасы | ||
| Гавайи 1959 жылдан бастап штат. | Лахаина | 1820 | Гавайи патшалығының астанасы |
| Гонолулу | 1845 | ||
| 1894 | Гавайи Республикасының астанасы | ||
| 1898 | Гавайи аймағының астанасы | ||
| 1959 | Штаттың астанасы | ||
| Делавэр 1776 жылдан бастап штат. | Нью-Касл | 1704 | Делавэр отарының астанасы |
| Довер | 1777 | Штаттың астанасы | |
| Джорджия 1776 жылдан бастап штат. | Саванна | 1733 | Джорджия отарының астанасы |
| 1777 | Штаттың астанасы | ||
| Огаста | 1779 | ||
| Хердс-Форт (Вашингтон) | 1780 | ||
| Огаста | 1781 | ||
| Саванна | 1782 | ||
| Эбенезер | 1782 | ||
| Саванна | 1784 | ||
| Огаста | 1786 | ||
| Луисвилл | 1796 | ||
| Милледжвилл | 1807 | ||
| Мэйкон | 1864 | ||
| Милледжвилл | 1865 | ||
| Атланта | 1868 | ||
| Батыс Виргиния 1863 жылдан бастап штат. | Вилинг | 1863 | Штаттың астанасы |
| Чарлстон | 1870 | ||
| Вилинг | 1875 | ||
| Чарлстон | 1885 | ||
| Иллинойс 1818 жылдан бастап штат. | Каскаския | 1809 | Иллинойс аймағының астанасы |
| Вандалия | 1819 | Штаттың астанасы | |
| Спрингфилд | 1839 | ||
| Индиана 1816 жылдан бастап штат. | Винсеннес | 1800 | Индиана аймағының астанасы |
| Коридон | 1813 | ||
| 1816 | Штаттың астанасы | ||
| Индианаполис | 1825 | ||
| Калифорния 1850 жылдан бастап штат. | Монтерей | 1777 | Калифорнияның астанасы, кейінірек Жоғары Калифорнияның астанасы |
| Сан-Хосе | 1850 | Штаттың астанасы | |
| Вальехо | 1852 | ||
| Бениша | 1853 | ||
| Вальехо | 1853 | ||
| Сакраменто | 1854 | ||
| Канзас 1861 жылдан бастап штат. | Пауни | 1855 | Канзас аймағының астанасы |
| Лекомптон | 1856 | Де-юре Канзас аймағының астанасы | |
| Топика | Де-факто Канзас аймағының астанасы | ||
| Топика | 1861 | Штаттың астанасы | |
| Кентукки 1792 жылдан бастап штат. | Данвилл | 1780 | Виргинияның Кентукки округінің астанасы |
| Боулинг-Грин | 1861 | АҚШ Конфедерациясының үкіметтік астанасы(1861 ж. қарашасынан 1862 ж. ақпанынына дейін) | |
| Франкфорт | 1792 | Штаттың астанасы | |
| Колорадо 1876 жылдан бастап штат. | Аурария | 1859 | Джефферсон аймағының астанасы |
| Колорадо-Спрингс | 1861 | Колорадо аймағының астанасы | |
| Голден | 1862 | ||
| Денвер | 1867 | ||
| 1876 | Штаттың астанасы | ||
| Коннектикут 1776 жылдан бастап штат. | Нью-Хейвен | 1701 | Отардың астанасы |
| 1776 | Штаттың астанасы | ||
| Хартфорд | 1873 | ||
| Луизиана 1812 жылдан бастап штат. | Мобил Бэй | 1702 | Француз отарының астанасы |
| Билокси | 1720 | ||
| Жаңа Орлеан | 1722 | Француз және испан отарының астанасы | |
| 1803 | Орлеан аймағының астанасы | ||
| 1812 | Штаттың астанасы | ||
| Дональдсонвилл | 1830 | ||
| Жаңа Орлеан | 1831 | ||
| Батон-Руж | 1849 | ||
| Опелоусас | 1862 | ||
| Шривпорт | 1863 | ||
| Новый Орлеан | 1865 | ||
| Батон-Руж | 1880 | ||
| Массачусетс 1776 жылдан бастап штат. | Бостон | 1630 | Массачусетс Бэй отарының астанасы |
| 1776 | Штаттың астанасы | ||
| Миннесота 1858 жылдан бастап штат. | Сент-Пол | 1849 | Миннесота аймағының астанасы |
| 1858 | Штаттың астанасы | ||
| Миссисипи 1817 жылдан бастап штат. | Натчез | 1798 | Миссисипи аймағының астанасы |
| Вашингтон | 1802 | ||
| Натчез | 1817 | Штаттың астанасы | |
| Джексон | 1821 | ||
| Миссури 1821 жылдан бастап штат. | Сент-Луис | 1765 | Француз отарының астанасы |
| 1804 | Миссури аймағының астанасы | ||
| Сент-Чарльз | 1821 | Штаттың астанасы | |
| Джефферсон-Сити | 1826 | ||
| Мичиган 1837 жылдан бастап штат, | Детройт | 1805 | Мичиган аймағының астанасы |
| 1837 | Штаттың астанасы | ||
| Лансинг | 1847 | ||
| Монтана 1889 жылдан бастап штат. | Баннак | 1864 | Монтана аймағының астанасы |
| Виргиния-Сити | 1865 | ||
| Хелена | 1875 | ||
| 1889 | Штаттың астанасы | ||
| Мэн 1820 жылдан бастап штат. | Портленд | 1820 | де-юре штатының астанасы |
| Огаста | 1827 | ||
| Портленд | 1832 | де-факто штатының астанасы | |
| Огаста | 1832 | Штаттың астанасы | |
| Мэриленд 1776 жылдан бастап штат. | Сент-Мэрис Сити | 1634 | Мэриленд провинциясының астанасы |
| Аннаполис | 1694 | Мэриленд провинциясының астанасы | |
| 1777 | Штаттың астанасы. 1783 жылдан 1784 жылға дейін— АҚШ-тың астанасы | ||
| Небраска 1867 жылдан бастап штат. | Омаха | 1854 | Небраска аймағының астанасы |
| Линкольн | 1867 | Штаттың астанасы | |
| Невада 1864 жылдан бастап штат. | Карсон-Сити | 1861 | Невада аймағының астанасы |
| 1864 | Штаттың астанасы | ||
| Нью-Джерси 1776 жылдан бастап штат. | Элизабеттаун | 1686 | Нью-Джерси провинциясының астанасы |
| Принстон | 1783 | Штаттың астанасы. АҚШ-тың астанасы | |
| Трентон | 1784 | Штаттың астанасы. АҚШ-тың 1784 ж. 1 қараша және 24 желтоқсан аралығындағы астанасы | |
| Нью-Йорк 1776 жылдан бастап штат. | Нью-Йорк | 1664 | Нью-Йорк британдық провинциясының астанасы |
| Кингстон | 1777 | Штаттың астанасы | |
| Харлей | 1777 | ||
| Пекипси | 1777 | ||
| Нью-Йорк | 1788 | Штаттың астанасы; АҚШ-тың 1785—1788 және 1789—1790 жж. аралығындағы астанасы | |
| Олбани | 1797 | Штаттың астанасы | |
| Нью-Мексико 1912 жылдан бастап штат. | Сан-Хуан | 1598 | Санта Фе де Нуэво Мехико провинциясының астанасы |
| Санта-Фе | 1609 | ||
| 1821 | Нуэво Мехико аймағының астанасы | ||
| 1850 | Нью-Мексико аймағының астанасы | ||
| 1912 | Штаттың астанасы | ||
| Нью-Гэмпшир 1776 жылдан бастап штат. | Портсмут | 1679 | Нью-Хэмпшир провинциясының астанасы |
| Экзетер | 1775 | Штаттың астанасы | |
| Конкорд | 1808 | ||
| Огайо 1803 жылдан бастап штат. | Маритта | 1788 | Солтүстік-Батыс аймағының астанасы |
| Чилликоти | 1800 | ||
| 1803 | Штаттың астанасы | ||
| Зейнсвилл | 1810 | ||
| Чилликоти | 1812 | ||
| Колумбус | 1816 | ||
| Оклахома 1907 жылдан бастап штат. | Гатри | 1889 | Оклахома аймағының астанасы |
| Гатри | 1907 | Штаттың астанасы | |
| Оклахома-Сити | 1910 | ||
| Орегон 1859 жылдан бастап штат. | Орегон-Сити | 1848 | Орегон аймағының астанасы |
| Сейлем | 1851 | ||
| Корвалис | 1855 | ||
| Сейлем | 1855 | ||
| Сейлем | 1859 | Штаттың астанасы | |
| Пенсильвания 1776 жылдан бастап штат. | Филадельфия | 1682 | Пенсильвания провинциясының астанасы |
| 1776 | Штаттың астанасы, 1776, 1777, 1778—1783, 1790—1800 жылдарда — АҚШ-тың астанасы | ||
| Ланкастер | 1799 | Штаттың астанасы, 1777 жылы АҚШ-тың астанасы | |
| Йорк | - | АҚШ-тың 1777—1778 жж. астанасы | |
| Гаррисберг | 1812 | Штаттың астанасы | |
| Род-Айленд 1776 жылдан бастап штат. | Провиденс | 177 | Штаттың астанасы |
| Солтүстік Дакота 1889 жылдан бастап штат. | Янктон | 1861 | Дакота аймағының астанасы, қазір Оңтүстік Дакотаның бөлігі |
| Бисмарк | 1883 | Дакота аймағының астанасы | |
| 1889 | Штаттың астанасы | ||
| Солтүстік Каролина 1776 жылдан бастап штат. | Чарльстон | 1670 | Отар астана |
| Нью-Берн | 1712 | ||
| 1776 | Штаттың астанасы | ||
| Роли | 1794 | ||
| Теннесси 1796 жылдан бастап штат. | Роки Маунт | 1790 | Оңтүстік-Батыс аймақтың астанасы |
| Ноксвилл | 1791 | ||
| 1796 | Штаттың астанасы | ||
| Кингстон | - | Штаттың 1807 ж. біркүндік астанасы | |
| Нашвилл | 1812 | Штаттың астанасы | |
| Мерфрисборо | 1818 | ||
| Нашвилл | 1826 | ||
| Техас 1845 жылдан бастап штат. | Лос-Адеас | 1721 | Отар астана, қазір Луизиананың бөлігі |
| Сан-Антонио-де-Бехар | 1772 | Отар астана | |
| Сальтильо | 1824 | Коауила және Техас штатының астанасы | |
| Монклова | 1833 | ||
| Вашингтон-на-Бразосе | 1836 | Техас Республикасының астанасы | |
| Галвестон | 1836 | Техас Республикасының уақытша астанасы | |
| Харрисбург | 1836 | ||
| Веласко | 1836 | ||
| Батыс Колумбия | 1836 | ||
| Хьюстон | 1837 | Техас Республикасының астанасы | |
| Остин | 1839 | Техас Республикасының астанасы, 1839 ж. дейін Ватерлоо деп аталған | |
| 1845 | Штаттың астанасы | ||
| Флорида 1845 жылдан бастап штат. | Сент-Огастин (Сан-Агустин) | 1565 | Флорида испандық отарының астанасы |
| 1821 | Флорида аймағының астанасы; британдық Шығыс Флориданың астанасы | ||
| Пенсакола | Флорида аймағының астанасы; британдық Батыс Флориданың астанасы | ||
| Таллахасси | 1824 | Флориданың астанасы | |
| 1845 | Штаттың астанасы | ||
| Оңтүстік Дакота 1889 жылдан бастап штат. | Янктон | 1861 | Дакота аймағының астанасы |
| Бисмарк | 1883 | Дакота аймағының астанасы, қазір Солтүстік Дакотаның астанасы | |
| Пирр | 1889 | Штаттың астанасы | |
| Оңтүстік Каролина 1776 жылдан бастап штат. | Чарльстон | 1670 | Отар астана |
| 1776 | Штаттың астанасы | ||
| Колумбия | 1786 | ||
| Юта 1896 жылдан бастап штат. | Филлмор | 1850 | Юта аймағының астанасы |
| Солт-Лейк-Сити | 1858 | ||
| 1896 | Штаттың астанасы |
Дереккөздер
Сілтемелер
- Capitals of Alabama 8 қазанның 2012 жылы.
- Florida Facts — The Capitol(қолжетпейтін сілтеме)
- The Capitalization of Georgia
- The State Houses of Louisiana 26 тамыздың 2003 жылы.
- Las Vegas: Nevada’s Next State Capital? 22 тамыздың 2003 жылы.
- New Hampshire Senate for Kids — Capitals Handbook of Texas Online — Capitals
- Colonial Capitals of the Dominion of Virginia
- Utah History To Go — Utah’s Capitols 15 ақпанның 2004 жылы.