Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы, «Қазақ тілі» қоғамы — қазақ тілін, қазақ мәдениетін, қазақ әдебиетін, Қазақстан тарихын оқып-үйренуге, әдет-ғұрпын, тұрмыс-салтын сақтап, оны одан әрі дамытуға ықыласты қазақ және басқа ұлт өкілдерінің басын біріктіретін ерікті ұйым. Ұйым 1989 жылы Алматы қаласында өткен 1-құрылтайда құрылды.
| Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы | |
| Ресми тілі: | |
|---|---|
| Басшылары | |
| Президент | |
| Вице-президент | |
| Вице-президент | Дулат Тастекеев |
| Атқарушы директор | Нартай Қасымжанұлы Әшім |
| Құрылуы | |
| qazaqtiliqogamy.kz |
Тарихы өңдеу
1989 жылы Алматы қаласында өткен 1-құрылтайда құрылды. Онда «Қазақ тілі» қоғамының Жарғысы мен Бағдарламасы қабылданып, міндеттері айқындалды. «Қазақ тілі» қоғамыда өз жұмысын ҚР Ата заңы (Конституциясы), Тіл туралы Заңы, өзінің Жарғысы және халықаралық құқықтық, адамгершілік нормалар негізінде жүргізеді.
«Қазақ тілі» қоғамының республикада және одан тыс жерлерде де бастауыш ұйымдары жұмыс істейді. Омбы, Орынбор, Астрахань, Қорған, Санкт-Петербург, Саратов, Волгоград қаласында, Моңғолия, Түркия, Қарақалпақстан, Түркіменстанда «Қазақ тілі» қоғамыныңның бөлемшелері бар. Сондай-ақ Франция, Швеция, Америка, Қытайда тұратын отандастарымыз «Қазақ тілі» қоғамының мүшесі болып табылады.
1992 жылғы 26 қарашада Алматыда республикалық «Қазақ тілі» қоғамының 2-құрылтайы өтті. Оған Н.Ә.Назарбаев қатысты. 2-құрылтайда жұртшылықтың ұйғарымы бойынша республикалық ұйым халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы деген жаңа мәртебеге иеленді. Соған сәйкес өзінің жаңа Жарғысын қабылдап, әлемдік деңгейде атқаратын жұмыстар жайын айқындап алды. Жоғары аталған мемлекеттік тілге байланысты алуан түрлі шаралар 2- және 3- құрылтай аралығында да үздіксіз жүргізіліп отырды. 1993, 1994, 1995 жылдары Ақтөбе, Орал, Жезқазған, Семей, Талдықорған, Шымкент қаласында көшпелі мәслихаттар өткізіліп, нақты шаралар белгіленіп отырды.
1996 жылғы 21 қарашада Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының 3-құрылтайы өтті. Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы қоғамдық ұйымдар жөніндегі заңға сәйкес республикалық мәртебеге ие болып қоғамдық бірлестік ретінде қайта құрылды. Осыған орай Жарғы да қайта түзіліп біраз жаңалықтар енгізілді. Әділет министрлігінің талабына сәйкес жазылған Жарғыда атап керсетілгендей, бұдан бұрынғы жерде барлық облыстар, халықаралық, аудандық ұйымдар халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының бөлімшілері болып саналды да, түскен қаржы-қаражаттар бір орталыққа шоғарландыру арқылы жұмсалатын болды. Ұйым өзінің халықаралық қоғам деген атын сақтап қалды.
2023 жылғы 12 қазан күні Қазақстан Республикасы Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қоғамның төрағасы Рауан Кенжеханұлын қабылдады.
Қоғамның мақсаты өңдеу
- қазақ тілінің республикада және одан тыс жерлерде кеңінен қолданылуына байланысты мемлекеттік, қоғамдық әр түрлі ұйымдар мен ұлттық мәдени орталықтарға, жеке азаматтарға көмек көрсету;
- тиісті мекемелермен бірлесе отырып, тіл дамытуға қажетті ғылыми-әдістемелік, оқу-анықтамалық құралдар, бағдарламалар, сөздіктер, тілашарлар тәрізді анықтамалықтар шығаруды ұйымдастыру;
- қазақтың ертедегі және осы замаңғы мәдениет үлгілерін, тарихын, әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын өзге ұлт өкілдеріне таныстыра отырып, жалпы адамзаттық рухани игіліктердің өз ортамызда да өpic алуына қамқорлық жасау;
- мемлекеттік тіліміздің ең алдымен республикамызда заңға сәйкес насихатталып, қанат жаюына септігін тигізер бұқаралық ақпарат құралдары (радио, теледидар, баспасәз т. б.) мен конференция, кеңес, семинар тәрізді түрлі шаралар өткізуге қамқорлық жасау;
- мектепке дейінгі мекемелерде, орта кәсіптік-техникалық училищелерде, арнаулы орта білім беретін және жоғарғы оқу орындарында негізгі пәндерді қазақ тілінде жүргізу жәйін қадағалап, ретіне қарай жәрдем керсету және басқа да тілдік орталарды пайдалана отырып, тіл мейрамдары мен лингвистикалық олимпиядалар, тақырыптық кештер мен белгілі мәдениет қайраткерлерімен кездесулер өткізуге ұйытқы болу.
Қоғам басшылары және белді мүшелері өңдеу
Эндаумент өңдеу
Жобалары өңдеу
Тағы қараңыз өңдеу
- Британ Кеңесі
- Гете институты
- Конфуций институты
Сыртқы сілтемелер өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3