www.wikidata.kk-kz.nina.az

Сеута ис Ceuta θewta араб سبتة Себта Марокконың солтүстік жағалауындағы Гибралтарға қарама қарсы орналасқан шағын жартыл

Сеута

Сеута (ис. Ceuta [θewta]; араб.: سبتة‎, Себта) — Марокконың солтүстік жағалауындағы, Гибралтарға қарама-қарсы орналасқан шағын жартылай анклав, 1580 жылдан бері Испанияның қол астында. Ауданы – 18,5 км², халқының саны – 75 мың адам. 1956 жылы тәуелсіздік алғаннан кейін Мароккоға Танжер, Тарфая секторы берілген болатын, бірақ Испания Сеута мен Мелильяны және Ифни территориясын өзіне алып қалды. Кейіннен өткізілген отарсыздандыру 1969 жылы Ифни қаласының Мароккоға табысталуына әкелді. Жерорта теңізі отарлары қазіргі уақытқа дейін Испанияның қол астында. Анклавты Мароккодан шекаралас Сеута қабырғасы бөліп тұр.

Сеута
ис. Ceuta
Ту Елтаңбасы

Сеута әнұраны

Әкімшілігі
Әкімшілік орталығы

Сеута

Президент

Хуан Хесус Вивас (ӨӨ)

Тарихы мен географиясы
Координаттары

35°53′12″ с. е. 5°18′00″ б. б. / 35.88667° с. е. 5.30000° б. б. / 35.88667; -5.30000 (G) (O) (Я)Координаттар: 35°53′12″ с. е. 5°18′00″ б. б. / 35.88667° с. е. 5.30000° б. б. / 35.88667; -5.30000 (G) (O) (Я)

Жер аумағы

18,5 км² (187 орын)

Биіктігі
· Ең биік


345 м

Тұрғындары
Тұрғыны

78 320 адам (2006)(189 орын)

Тығыздығы

4016 адам/км²

Ресми тілі

испан тілі

Сандық идентификаторлары
ISO 3166-2 коды

ES-CE

ceuta.es

Сеута Ортаққорда Координаттар: 35°53′12″ с. е. 5°18′00″ б. б. / 35.88667° с. е. 5.30000° б. б. / 35.88667; -5.30000 (G) (O) (Я)
Сеута картасы

Халқы

Қазіргі уақытта Сеутада 75 276 адам тұрады. Испандықтардан басқа қалада араб, қытай, үнді және еврей ұлт өкілдері тұрады.

Тілдері: Ресми тіл болып испан тілі есептеледі. Мағриб халқы араб тілінде сөйлейді.

Үкімет және Әкімшілік

1978 жылғы Испания Конституциясы 5-ші өтпелі ережесінде белгіленді: Сеута және Мелилья қалаларының муниципалитеттерінің мүшелерінің басым көпшілігінің қолдауымен қабылданған және органикалық заңның, Бас Кортестердің көмегімен 144 бапта бекітілген уақытта мақұлданған шешім бойынша осы қалалардың муниципалитеттері шешім қабылдаса, сол қалалар автономды бірлестік бола алады.

Сеута өзінің Сеута Автономды Қаласы атауын өзінің 1995 жылдың 14 наурызында Мемлекеттің Ресми Бюллетенінде (Boletín Oficial del Estado) жарияланған 1/95 органикалық заңы болып табылатын автономия туралы статутын қабылдап, келесі күні оның күшке енуінен кейін алды.

Осы статуттың 22 қазанның 2010 жылы. мазмұнын Сеута Үкіметінің ресми веб-сайтында табуға болады.

2005 жылдың аяғынан бастап автономия туралы статуттың реформасы жетілдіріліп жатыр. Ол реформада үлкенірек құзырет алудан басқа Сеута Автономиялық қаласы ресми түрде Автономды Бірлестік болып аталады.

Географиясы

  • Орналасуы: 35° 55' — 35° 32' солтүстік ендік және 01° 35' — 01° 41' шығыс бойлық
  • Ауданы: 18,5 км²
  • Климаты: субтропикалық, жерортатеңіздік.

Мейрамдары

  • 13 маусым: Әулие Антоний Падуанскийдің қажалығы күні.
  • 5 тамыз: Қала қорғаушысы күні (Virgen de África).
  • 2 қыркүйек: Сеута Автономды Қаласының күні.
  • 10 желтоқсан: Қала қорғаушысы күні (Әулие Даниил).
  • 1 қараша: Арқа қоржын күні (тұрғындардың көпшілігі осы мейрамды қала сыртында өткізеді).

Туыстас қалалар

Тарихы

Этимологиясы

Сеута қаласының шығу тегі римдықтардың аймақтың жеті тауына (Septem Fratres — «Жеті ағайынды») берген атауынан болуы мүмкін. Septem — Septa — Ceita — Ceuta. Уақыт өте келе, XIII қасырдан бері алғашқы қадамдары III Фернандо Әулиенің билігі тұсына келетін Кастилияның экспансиялық жоспарларында бола тұра Сеутаны финикиялықтар, гректер, пундар, римдіктер, вандалдар, визиготтар, византиялықтар және мұсылмандар кезекпен жаулады.

Хронологиясы

Б.з.д. 250 000 ж. — Сеутадағы адамдардың алғашқы қоныстануы.

Б.з.д. VII ғ. - Финикийлық отаршылар қаланың негізін қалап, грек-фокейлықтар оны басып алып, «Hepta Adelphoi» деп атады. Б.з.б. 319 жылы Карфаген қаланы басып алды.

Б.з.д. 201 ж. Карфаген соғыста жеңіліп Нумид патшалығын қала иесі деп мойындайды. Б.з.д. 47 ж. қала Мавретанияның қол астына көшеді.

Б.з. 40 ж. Калигула патшалықты қосып алып, оны римдық территорияға және Тингитандық Мавретания провинциясының бөлігіне айналдырады. 429 жылы Солтүстік Африка мен Сеута қаласы вандалдардың билігіне көшеді.

534 жылы византиялық қолбасшы Велизарий 709 жылға дейін Византиялық империяның құрамында болған қаланы жаулап алады.

709 жылы қала мұсылмандардың қол астына көшеді.

788 жылы Идриси эмиратымен жаулап алынды.

931 жылы Сеута Корд Халифатының билігіне көшеді.

1084 жылы Юсуф ибн Ташуфин альморавидтер әулетін құрайды.

1227 жыл – Әулие Даниил мен оның серіктерінің азабы.

1309 жылы Фесс патшалығы Арагонның көмегімен қаланы басып алды.

1415 жылдың 21 тамызында Португалия королі I Жуан өзінің балалары Дон Дуарти, Дон Педру және Дон Энрикимен Сан- Амаро жағалауына түсіп қаланы жаулап алды. Педру ди Менезиш қаланың бірінші губернаторы және Капитан-генералы атанды. Алькасоваш және Тордесильяс келісімдері Португалияның Сеутадағы билігін мойындады.

Себастьян корольдің өлімінен кейін Португал корольдігі испан монархиясының бөлігіне айналды. 1640 жылы Сеута IV Филипптің билік астында қалуды қалап, Португалияның сецессиясының артынан ерген жоқ.

1668 жылы Португалия Испанияның қала үстіндегі билігін мойындады.

1956 жыл – Марокконың тәуелсіздік алуы.

1986 жыл – Испания ЕО-на кіреді.

1995 жыл – Автономия туралы статуттың жариялануы.

Көрнекті жерлері

Сеутаның корольдік қабырғалары.

Қала орталығында келесі аталған көрнекті орындарды кездестіруге болады:

  • Үлкен шіркеу. Араб билігі уақытындағы (711 – 1415) мешіттің орнына салынған. 30-шы жылдары далалық әскери аурухана ретінде пайдаланылған. Соңғы реконструкциясы 1949 жылы болған.
  • Корольдік қабырғалар.
  • Әулие Африкалық Марияның әулиесі (святилище) мен шіркеуі (XV ғасыр).
  • Муниципалдық Сарай (1926).
  • Әулие Франциск шіркеуі.
  • Иглесия де Нуэстра Сеньора де лос Ремедиос.
  • Жерортатеңіздік теңіз паркі.
  • Араб моншалары.
  • Гран Казино.
  • Бет-Эль Синагогасы.
  • Эдифисио Трухильо.
  • Айдаһарлар үйі.
  • Теңіз ауылы.
  • Африкалық соғыста қаза тапқандарға арналған монумент. Африка алаңында орналасқан (Plaza de África). 1858-60 жж. соғыста қаза тапқандардың құрметіне қойылған. Биіктігі – 13,5 метр, төменгі жағында мүсінші Сусино жасаған қола барельеф бар. Жанында сағана бар.
  • Полковник Руис алаңы (Plaza del Teniente Ruiz). Қаланың ең көркем жерлерінің бірі, Калье Реальда (Корольдік көше) орналасқан. Сеутаның қаһарманы, Тәуелсіздік үшін Соғыс қаһармандарының бірі Хасинто Руис и Мендосаның құрментіне салынған.

Қаланың шетінде орналасқан басқа көрнекті жерлер:

  • 'Монте Ачо бекінісі. Монте Ачо тауында орналасқан, алғашқы қамалдарды византиялықтар салып, Омейядтар заманында ортақ қорғаныс жүйесіне біріктірілген. Бекініс XVIII – XIX ғасырда қазіргі түріне енген.
  • Беримериндер қабырғасы.
  • Сиди-Эмбарек мешіті.

Мұражайлары

  • Сеутаның қалалық мешіті. Ғимарат 1900 жылы салынған. Ғимаратта Сеутаның Ғылыми Зерттеулер Институты, уақытша экспозициялы екі және тұрақты экспозициялы бес зал бар.
  • Легионның әскери мұражайы.
  • Тұрақты әскер мұражайы.
  • Сеута Порты мұражайы.
  • Үлкен шіркеу мұражайы.

Танымал тұлғалар

  • Тарихи кейіпкерлер:
    • Әл-Идриси. XII ғасыр Картографы және географы.
    • Франсиско Антонио Гарсия Карраско. XIX ғасырдағы Чили губернаторы.
    • Хасинто Руис и Мендоса. 1808 – 1814 жж. Тәуелсіздік үшін соғыс қаһарманы.
    • Антонио Доррегарай. XIX ғасырдың Карлисттік әскери қызметкері
    • Антонио Эскобар. XX ғасырдағы Испания генералы, Франко бұйрығымен атылған.
    • Беатриса да Сильва Менезес (1424—1492) — католиктік әулие.
  • Футболшылар:
    • Альфонсо Мурубе. 1993 жылдан бері Сеута Спорт клубының футболшысы. Қаланың футбол стадионы осы футболшының атымен аталған. Азаматтық соғыста Аранхуэстегі фронтта қаза тапқан.
    • Мигели (Migueli).
    • Мұхаммед Али Амар "Найим" (Mohammed Alí Amar «Nayim»).
    • Пирри (Pirri).

Тағы қараңыз

  • Сеута әнұраны
  • Сеута елтаңбасы
  • Сеута туы
  • Сеута қабырғасы
  • Мелилья
  • Африкадағы испан территориялары

Сілтемелер

Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Ceuta
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар.
Жарияланған күні:
Seuta is Ceuta 8ewta arab سبتة Sebta Marokkonyn soltүstik zhagalauyndagy Gibraltarga karama karsy ornalaskan shagyn zhartylaj anklav 1580 zhyldan beri Ispaniyanyn kol astynda Audany 18 5 km halkynyn sany 75 myn adam 1956 zhyly tәuelsizdik algannan kejin Marokkoga Tanzher Tarfaya sektory berilgen bolatyn birak Ispaniya Seuta men Melilyany zhәne Ifni territoriyasyn ozine alyp kaldy Kejinnen otkizilgen otarsyzdandyru 1969 zhyly Ifni kalasynyn Marokkoga tabystaluyna әkeldi Zherorta tenizi otarlary kazirgi uakytka dejin Ispaniyanyn kol astynda Anklavty Marokkodan shekaralas Seuta kabyrgasy bolip tur Seutais CeutaTu EltanbasySeuta әnuranyӘkimshiligiӘkimshilik ortalygySeutaPrezidentHuan Hesus Vivas ӨӨ Tarihy men geografiyasyKoordinattary35 53 12 s e 5 18 00 b b 35 88667 s e 5 30000 b b 35 88667 5 30000 G O Ya Koordinattar 35 53 12 s e 5 18 00 b b 35 88667 s e 5 30000 b b 35 88667 5 30000 G O Ya Zher aumagy18 5 km 187 oryn Biiktigi En biik345 mTurgyndaryTurgyny78 320 adam 2006 189 oryn Tygyzdygy4016 adam km Resmi tiliispan tiliSandyk identifikatorlaryISO 3166 2 kodyES CEceuta esSeuta Ortakkorda Koordinattar 35 53 12 s e 5 18 00 b b 35 88667 s e 5 30000 b b 35 88667 5 30000 G O Ya Seuta kartasy Mazmuny 1 Halky 2 Үkimet zhәne Әkimshilik 3 Geografiyasy 4 Mejramdary 5 Tuystas kalalar 6 Tarihy 6 1 Etimologiyasy 6 2 Hronologiyasy 7 Kornekti zherleri 7 1 Murazhajlary 8 Tanymal tulgalar 9 Tagy karanyz 10 SiltemelerHalky ӨndeuҚazirgi uakytta Seutada 75 276 adam turady Ispandyktardan baska kalada arab kytaj үndi zhәne evrej ult okilderi turady Tilderi Resmi til bolyp ispan tili esepteledi Magrib halky arab tilinde sojlejdi Үkimet zhәne Әkimshilik Өndeu1978 zhylgy Ispaniya Konstituciyasy 5 shi otpeli erezhesinde belgilendi Seuta zhәne Melilya kalalarynyn municipalitetterinin mүshelerinin basym kopshiliginin koldauymen kabyldangan zhәne organikalyk zannyn Bas Kortesterdin komegimen 144 bapta bekitilgen uakytta makuldangan sheshim bojynsha osy kalalardyn municipalitetteri sheshim kabyldasa sol kalalar avtonomdy birlestik bola alady Seuta ozinin Seuta Avtonomdy Қalasy atauyn ozinin 1995 zhyldyn 14 nauryzynda Memlekettin Resmi Byulleteninde Boletin Oficial del Estado zhariyalangan 1 95 organikalyk zany bolyp tabylatyn avtonomiya turaly statutyn kabyldap kelesi kүni onyn kүshke enuinen kejin aldy Osy statuttyn Muragattalgan 22 kazannyn 2010 zhyly mazmunyn Seuta Үkimetinin resmi veb sajtynda tabuga bolady 2005 zhyldyn ayagynan bastap avtonomiya turaly statuttyn reformasy zhetildirilip zhatyr Ol reformada үlkenirek kuzyret aludan baska Seuta Avtonomiyalyk kalasy resmi tүrde Avtonomdy Birlestik bolyp atalady Geografiyasy ӨndeuOrnalasuy 35 55 35 32 soltүstik endik zhәne 01 35 01 41 shygys bojlyk Audany 18 5 km Klimaty subtropikalyk zherortatenizdik Mejramdary Өndeu13 mausym Әulie Antonij Paduanskijdin kazhalygy kүni 5 tamyz Қala korgaushysy kүni Virgen de Africa 2 kyrkүjek Seuta Avtonomdy Қalasynyn kүni 10 zheltoksan Қala korgaushysy kүni Әulie Daniil 1 karasha Arka korzhyn kүni turgyndardyn kopshiligi osy mejramdy kala syrtynda otkizedi Tuystas kalalar ӨndeuAchi Katena Siciliya Italiya Kadis Andalusiya Ispaniya Tarihy ӨndeuEtimologiyasy Өndeu Seuta kalasynyn shygu tegi rimdyktardyn ajmaktyn zheti tauyna Septem Fratres Zheti agajyndy bergen atauynan boluy mүmkin Septem Septa Ceita Ceuta Uakyt ote kele XIII kasyrdan beri algashky kadamdary III Fernando Әulienin biligi tusyna keletin Kastiliyanyn ekspansiyalyk zhosparlarynda bola tura Seutany finikiyalyktar grekter pundar rimdikter vandaldar vizigottar vizantiyalyktar zhәne musylmandar kezekpen zhaulady Hronologiyasy Өndeu B z d 250 000 zh Seutadagy adamdardyn algashky konystanuy B z d VII g Finikijlyk otarshylar kalanyn negizin kalap grek fokejlyktar ony basyp alyp Hepta Adelphoi dep atady B z b 319 zhyly Karfagen kalany basyp aldy B z d 201 zh Karfagen sogysta zhenilip Numid patshalygyn kala iesi dep mojyndajdy B z d 47 zh kala Mavretaniyanyn kol astyna koshedi B z 40 zh Kaligula patshalykty kosyp alyp ony rimdyk territoriyaga zhәne Tingitandyk Mavretaniya provinciyasynyn boligine ajnaldyrady 429 zhyly Soltүstik Afrika men Seuta kalasy vandaldardyn biligine koshedi 534 zhyly vizantiyalyk kolbasshy Velizarij 709 zhylga dejin Vizantiyalyk imperiyanyn kuramynda bolgan kalany zhaulap alady 709 zhyly kala musylmandardyn kol astyna koshedi 788 zhyly Idrisi emiratymen zhaulap alyndy 931 zhyly Seuta Kord Halifatynyn biligine koshedi 1084 zhyly Yusuf ibn Tashufin almoravidter әuletin kurajdy 1227 zhyl Әulie Daniil men onyn serikterinin azaby 1309 zhyly Fess patshalygy Aragonnyn komegimen kalany basyp aldy 1415 zhyldyn 21 tamyzynda Portugaliya koroli I Zhuan ozinin balalary Don Duarti Don Pedru zhәne Don Enrikimen San Amaro zhagalauyna tүsip kalany zhaulap aldy Pedru di Menezish kalanyn birinshi gubernatory zhәne Kapitan generaly atandy Alkasovash zhәne Tordesilyas kelisimderi Portugaliyanyn Seutadagy biligin mojyndady Sebastyan koroldin oliminen kejin Portugal koroldigi ispan monarhiyasynyn boligine ajnaldy 1640 zhyly Seuta IV Filipptin bilik astynda kaludy kalap Portugaliyanyn secessiyasynyn artynan ergen zhok 1668 zhyly Portugaliya Ispaniyanyn kala үstindegi biligin mojyndady 1956 zhyl Marokkonyn tәuelsizdik aluy 1986 zhyl Ispaniya EO na kiredi 1995 zhyl Avtonomiya turaly statuttyn zhariyalanuy Kornekti zherleri Өndeu Seutanyn koroldik kabyrgalary Қala ortalygynda kelesi atalgan kornekti oryndardy kezdestiruge bolady Үlken shirkeu Arab biligi uakytyndagy 711 1415 meshittin ornyna salyngan 30 shy zhyldary dalalyk әskeri auruhana retinde pajdalanylgan Songy rekonstrukciyasy 1949 zhyly bolgan Koroldik kabyrgalar Әulie Afrikalyk Mariyanyn әuliesi svyatilishe men shirkeui XV gasyr Municipaldyk Saraj 1926 Әulie Francisk shirkeui Iglesiya de Nuestra Senora de los Remedios Zherortatenizdik teniz parki Arab monshalary Gran Kazino Bet El Sinagogasy Edifisio Truhilo Ajdaһarlar үji Teniz auyly Afrikalyk sogysta kaza tapkandarga arnalgan monument Afrika alanynda ornalaskan Plaza de Africa 1858 60 zhzh sogysta kaza tapkandardyn kurmetine kojylgan Biiktigi 13 5 metr tomengi zhagynda mүsinshi Susino zhasagan kola barelef bar Zhanynda sagana bar Polkovnik Ruis alany Plaza del Teniente Ruiz Қalanyn en korkem zherlerinin biri Kale Realda Koroldik koshe ornalaskan Seutanyn kaһarmany Tәuelsizdik үshin Sogys kaһarmandarynyn biri Hasinto Ruis i Mendosanyn kurmentine salyngan Қalanyn shetinde ornalaskan baska kornekti zherler Monte Acho bekinisi Monte Acho tauynda ornalaskan algashky kamaldardy vizantiyalyktar salyp Omejyadtar zamanynda ortak korganys zhүjesine biriktirilgen Bekinis XVIII XIX gasyrda kazirgi tүrine engen Berimerinder kabyrgasy Sidi Embarek meshiti Murazhajlary Өndeu Seutanyn kalalyk meshiti Ғimarat 1900 zhyly salyngan Ғimaratta Seutanyn Ғylymi Zertteuler Instituty uakytsha ekspoziciyaly eki zhәne turakty ekspoziciyaly bes zal bar Legionnyn әskeri murazhajy Turakty әsker murazhajy Seuta Porty murazhajy Үlken shirkeu murazhajy Tanymal tulgalar ӨndeuTarihi kejipkerler Әl Idrisi XII gasyr Kartografy zhәne geografy Fransisko Antonio Garsiya Karrasko XIX gasyrdagy Chili gubernatory Hasinto Ruis i Mendosa 1808 1814 zhzh Tәuelsizdik үshin sogys kaһarmany Antonio Dorregaraj XIX gasyrdyn Karlisttik әskeri kyzmetkeri Antonio Eskobar XX gasyrdagy Ispaniya generaly Franko bujrygymen atylgan Beatrisa da Silva Menezes 1424 1492 katoliktik әulie Futbolshylar Alfonso Murube 1993 zhyldan beri Seuta Sport klubynyn futbolshysy Қalanyn futbol stadiony osy futbolshynyn atymen atalgan Azamattyk sogysta Aranhuestegi frontta kaza tapkan Migeli Migueli Muhammed Ali Amar Najim Mohammed Ali Amar Nayim Pirri Pirri Tagy karanyz ӨndeuSeuta әnurany Seuta eltanbasy Seuta tuy Seuta kabyrgasy Melilya Afrikadagy ispan territoriyalarySiltemeler ӨndeuOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar CeutaSeuta avtonomdy kalasynyn resmi sajty isp Seuta tarihy Muragattalgan 29 tamyzdyn 2008 zhyly isp Pagina del Instituto de Estudios Ceuties isp https kk wikipedia org w index php title Seuta amp oldid 2970820 betinen alyngan