Леонід Данилович Кучма (9 тамыз 1938 жыл, Чернігів облысы) — украиналық саяси және мемлекет қайраткер, Украинаның екінші президенті және екінші премьер-министрі. Украинаның екі мерзім қатарынан қызмет еткен жалғыз президенті.
| Леонид Данилович Кучма Леонід Данилович Кучма | |||
| Кучма 2019 жылы | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 19 шілде 1994 жыл — 23 қаңтар 2005 жыл | |||
| Премьер-Министр | Виталій Масол (1994–1995) Євген Марчук (1995–1996) Павло Лазаренко (1996–1997) Василь Дурдинець (м.о., 1997) Валерій Пустовойтенко (1997–1999) Віктор Ющенко (1999–2001) Анатолій Кінах (2001–2002) Віктор Янукович (2002–2004) Микола Азаров (м.о., 2004_2005) | ||
| Ізашары | Леонід Кравчук | ||
| Ізбасары | Віктор Ющенко | ||
| |||
| 13 қазан 1992 жыл — 21 қыркүйек 1993 жыл | |||
| Президент | Леонид Кравчук | ||
| Ізашары | Вітольд Фокін Валентин Симоненко (м.о.) | ||
| Ізбасары | Віталій Масол Юхим Звягільський (м.о.) | ||
| Өмірбаяны | |||
| Білімі | Днепропетровск мемлекеттік университеті | ||
| Мамандығы | инженер-механик | ||
| Дүниеге келуі | 9 тамыз 1938 (85 жас) Чайкине, Чернігів облысы, УКСР, КСРО | ||
| Жұбайы | Людмила Кучма (1940 туған) | ||
| Балалары | Елена Пинчук (1970 туған) | ||
| Қолтаңбасы | |||
| Леонид Данилович Кучма Ортаққорда | |||
| өңдеу |
Өмірбаяны Өңдеу
Чернигов облысының Чайкине ауылында шаруа отбасында дүниеге келді. Әкесі, бас сержант Данило Прокопович Кучма 1901 жылы туған, соғыс уақытына дейін орманшы болып жұмыс істеді. Әскердегі қызметі кезінде, 1942 жылы 7 ақпанда Новгород облысы Новоселицы ауылында өкпе қабынуы дертінен қайтыс болды. Қазан айында Волхов өзенінің сол жағалауындағы 111-атқыштар дивизиясы қоршауға алынды. 560- саперлік батальон «қазандағы» дивизияны құтқарып алуға түсірілді. Өзеннен өту кезінде әскерлерге мұзды суды кешіп өтуіне тура келді. Осы әскери ерлігі үшін 1941 жылдың 27 желтоқсанында КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен бас сержант Данило Кучма Қызыл жұлдыз орденімен марапатталды. 1996 жылға дейін Данило Кучма жоғалғандар тізімі санатында болатын. Оның жерленген жері новгородтық ізкесушілердің іздеуімен табылды.. Анасы — Прасковья Трофимовна Кучма (1906—1986), колхозда еңбек етіп, үш баланы тәрбиелеп жеткізді, 1986 жылы Дніпропетровск қаласында қайтыс болды.
Білімі Өңдеу
Чернігів облысының Семенівка ауданында Костобобров орта мектебінде білім алды. 1960 жылы Днепропетровск мемлекеттік университетінде "инженер-механик" мамандығын алып СОКП мүшесі болды. Техника ғылымының кандидаты.
Мансабы Өңдеу
Университетті аяқтағаннан соң, «Южное» (Дніпропетровск) конструкторлық бюросында ракета-космостық салада еңбек етті. 28 жасында Байқоңыр ғарыш айлағында тәжірибе техникалық жетекшісі болды. 1967 жылы «Южмаш» бас инженері (1952—1966), КСРО жалпы машинажасау Министрлігінің техникалық басқармасының бас инженері (1966—1976) болған. «Южмаш» бас инженері Геннадий Тумановтың асыранды қызы Талалаева Людмиламен неке құрды.
38 жасында „Южмашта“ партком хатшысы , УКП ОК мүшесі болды. СОКП XXVII және XXVIII съездерінің делегаты қызметін атқарған.
1982 жылы бас конструктордың бірінші орынбасыры, 1986–1992 жылдары "Оңтүстік машина жасау зауыты" өндірістік бірлестігінің бас директоры болған. 1990 жылдардың басында директорат көшбасшыларының бірі, Украина халық депутаты.
1991 жылы Украинаның ғылыми технологиялық Академиясының негізін қалаушылардың бірі болды. 1992 жылдың қазан айында директорат қолдауымен Украина премьер-министрі ретінде тағайындалып, осы орында 1993 жылдың қыркүйек айына дейін қызмет етті.
Президенттігі Өңдеу
Кучма 1993 жылдың қыркүйегінде Украина премьер-министрі қызметінен кетіп, 1994 жылы Ресеймен экономикалық қарым-қатынастарды қалпына келтіру және нарықтық реформаларды жылдамдату арқылы экономиканы көтеру платформасында 1994 жылғы президенттік сайлауға қатысты. Кучма шығыс пен оңтүстіктегі өнеркәсіптік аймақтардан үлкен қолдауға ие болып, сол кезде президент болған Леонід Кравчукке қарсы айқын жеңіске жетті. Оның ең нашар нәтижелері елдің батысында болды. Кучма 1999 жылы екінші мерзімге қайта сайланды.
Кучманың президенттігі кезінде ол оппозициялық газеттерді жауып тастады және жұмбақ жағдайда қайтыс болған В'ячеслав Чорновіл сияқты бірнеше журналистер мен саяси қарсыластарға қарсы цензура қолданған.
2002 жылы Кучма Украинаның 2003–2004 жылдар аралығында Еуропа одағымен қауымдастық туралы келісімге қол қоюды қалайтынын және Украина 2007-2011 жылдарға дейін ЕО мүшелігінің барлық талаптарын орындайтынын мәлімдеді.
Кучма Ресеймен «Достық, ынтымақтастық және серіктестік туралы шартқа» қол қойды және ТМД елдерімен келіссөздер мақұлдады. Оған қоса, ол орыс тілін «ресми тіл» деп атады. Ол НАТО-мен арнайы серіктестік келісіміне қол қойып, альянсқа мүше болу мүмкіндігін арттырды. Кучманың басшылығымен Украина қарулы күштері Ирак соғысына қатысты.
Георгій Ґонґадзе өлімі және Кассета жанжалы Өңдеу
Кассета жанжалы деп 2000 жылы қарашада Леонід Кучманың журналист Георгій Ґонґадзены ұрлауды бұйырғаны кассетаға түсіп қалғаны нәтижесінде болған саяси жанжалды атайды. Бірнеше аптадан кейін Георгій Ґонґадзеның басы кесілген мәйіті табылды.
Президенттігінен кейінгі мансабы Өңдеу
Леонід Кучма президенттік мерзімі аяқталғаннан бері саясатта белсенділік танытты. Ол 2005 жылы президент Віктор Ющенкомен қосылды, бірақ кейін АҚШ-тың сол кездегі Украинадағы елшісі Джон Теффтпен хат алмасу кезінде президентке қатысты алаңдаушылық білдірді. Кучма Януковичті 2010 жылы президенттікке сайлады.
Ресейдің Украинаға басып кіруі Өңдеу
Ресейдің Украинаға басып кіруі жайлы Кучманың сөзі:
| Мен Украинада, үйде отырмын, өйткені туған жерімізден басқасы жоқ. Біз оны бәріміз бірге жеңісімізге дейін қорғаймыз.. Тудың, Әскердің, Президенттің айналасына бірігуіміз керек. Украина Ресей емес. Және ешқашан Ресейге енбейді... Біз қазірдің өзінде жеңіп жатырмыз. Және оны тоқтату мүмкін емес. |
Отбасы Өңдеу
Ағасы Олександр Данилович Кучма (1928—1984) кенші болған, өкпе қатерлі ісігінен қайтыс болды. Жиені, Володимир Олександрович Кучма — кәсіпкер.
Қарындасы Віра Даниловна Тимошенко (Кучма), электровоз жүргізуші болып жұмыс істеді. 48 жасында инсульттен қайтыс болды.
Жұбайы — 1940 жылы туған Людмила Николаевна Кучма (Талалаева), КСРО машинақұрастыру министрлігінің Бас техникалық басшысының орынбасары Генадий Тумановтың асыранды қызы.
Қызы, Олена Леонідовна Пінчук (1970) — кәсіпкер. Немерелері үшеу. Олар: Роман Игоревич Пінчук, Катерина Вікторовна Пінчук (4 маусым 2003 туған), Вероніка Вікторовна Пінчук (28 қыркүйек 2011 туған).
Дереккөздер Өңдеу
- Кучма побывал на могиле отца (орыс.). KRAMATORSK.INFO. Тексерілді, 19 шілде 2023.
- Луканов відцифрував Кучму, Ющенка і закличе «не вбивати Януковича» (укр.). САЙТ МАЙДАН (6 маусым 2012). Тексерілді, 19 шілде 2023.
- Haslett, Malcolm Profile: Leonid Kuchma (ағыл.). BBC.
- Vyacheslav Chornovil was murdered, rather than killed in road accident Wayback Machine мұрағатында
- EU-Ukraine Summits: 16 Years of Wheel-Spinning (ағыл.). The Ukrainian Week.
- "Operation Iraqi Freedom, War Update, War to liberate Iraq, Coalition of Willing, U.S., United States versus Saddam, WMD, Saddam Hussein" Wayback Machine мұрағатында
- РУДНЕНКО, Сергей 20 лет без Гонгадзе: невыученные уроки украинской истории (орыс.). Неміс толқыны (17 сентября 2020). Тексерілді, 19 шілде 2023.
- 20 років «касетному скандалу»: спочатку на Майдан вийшло 50 людей, невдовзі – 20 тисяч (укр.) (29 қараша 2020). Тексерілді, 19 шілде 2023.
- Кучма наслал на Россию проклятие и добавил "Украина – не Россия" (орыс.). УКРАИНСКАЯ ПРАВДА (10 марта 2022). Тексерілді, 19 шілде 2023.