Жанна Д’арк, Орлеан қызы (фр. Jeanne d'Arc; 6 қаңтар 1412 ж. ш., Франция, Домреми – 30 мамыр 1431 Руан) — Францияның ұлттық батыр қызы. Жүз жылдық соғыс (1337 — 1453) кезінде француз халқының ағылшындарға қарсы азаттық күресін басқарған.
| Жанна д’Арк | |
| фр. Jeanne d'Arc | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Ұлты | Француз |
| Қызметі | Францияның батыр қызы, Қолбасшы |
| Әкесі | Жак д’Арк |
| Анасы | Изабелла Роме |
Шаруа отбасында дүниеге келген. Бала кезінен діншіл болған ол өзін құдай Францияны азат етуге жіберді деп сенді, Микаил періште, Екатерина Александрийская мен Маргарита Антиохскаяның дауыстарын естігенін айтты. 1429 жылы ақпанда әрең дегенде Карл VІІ-нің қабылдауында болып, соғыс қимылдарын бастау керек екендігіне оның көзін жеткізді. Жанна д’Арк. басқарған жасақ үлкен жеңістерге жетіп, 1429 жылы 8 мамырда ағылшындардың қолында болып келген Орлеан қаласын азат етті. Осы еңбегі үшін халық оны Орлеан қызы деп атады. Әрі қарай жеңісті жорықтарды жалғастырған ол Реймс қаласына келіп жетіп, 1429 жылы 17 шілде күні Карл VІІ-ні таққа отырғызды. Бұл жеңістер Жанна д’Арк есімін халық арасында аңызға айналдырғанымен, халықтық соғыстың өршуі король мен сарай ақсүйектерін қатты шошытты. Олар Жанна д’Аркты әскери қимылдардан шеттете бастады. 1430 жылы 23 мамыр күні қоршаудағы Компьен қаласы түбіндегі шабуылда ағылшындардың одақтасы бургундардың тұтқынына түсіп, олар Жанна д’Аркты ағылшындарға сатты. Руандағы шіркеу соты оны құдайдан безген, сиқыршы деп айыптап, өртеп жіберді. Тек Жанна д'Арктың өлімінен 20 жыл өткен соң Карл VII оның сиқыршы емес екенін дәлелдеу керек болды. Себебі ол өзінің таққа отыруына сиқыршының ешқандай қатысы жоқ екенін дәлелдеу керек болды. 1456 жылы осы іс қайта қаралып, оның есімі салтанатпен ақталды. 1920 жылы католик шіркеуі оны әулиелер қатарына қосты.
Француз әдебиетімен жақсы таныс болған Абай ғақлияларының Отыз жетінші сөзінде. «Сократқа у ішкізген, Иоанна Аркті отқа өртеген, Ғайсаны дарға асқан, пайғамбарымызды түйенің жемтігіне көмген кім? - деген сұрақ қойып алады да, «Ол - көп, ендеше көпте ақыл жоқ. Ебін тап та жөнге сал» деп жауап береді. Ақын кім не айтса соған сеніп, әлдеқандай біреулердің қол шоқпарына айналып отырған қараңғы көпшілік бұқараны ашына сынайды. Өзі өмір сүрген ортадағы, өз айналасындағы күштінің алдында қойдай ыққан, ырықсыз тобырдың парықсыз істерін әлем тарихындағы осындай деректермен дәлелдейді.
Дереккөздер
- Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Jeanne d'Arc |