Гонконг қаласы — 1997-жылдың 1-шілдесіне дейін 1,5 ғасырдай Британ империясының отары болып келді, одан бері Қытайдың екі арнайы әкімшілік аймақтарының бірі. Әлемдегі он алтыншы бай қала. Гонконг қала аумағы — 1,104 км², халқы жеті миллион болғандықтан әлемдегі ең халық тығыз орналасқан елді мекен болып саналады. Ең тығыз ауданында 1 км²-қа 95 000 адамнан келеді. Гонконгтағы 12 қабат немесе 35 метрден биік ғимараттар саны 7685 (Әлемде бірінші)
| Арнайы Гонконг әкімшілік ауданы қыт. дәст. 香港特別行政區, жеңілд. 香港特别行政区, пиньинь: Xiānggǎng Tèbié Xíngzhèngqū ағылш. Hong Kong Special Administrative Region | ||||
| ||||
| Әнұран: «Еріктілер маршы» | ||||
| Тарихы | ||||
|---|---|---|---|---|
| Құрылды | 25 қаңтар 1841 жыл: британ колониясы; 29 тамыз 1842 жыл: Нанкин келісімі; 25 желтоқсан 1941 жыл — 15 тамыз 1945 жыл: жапон оккупациясы; | |||
| Мемлекеттік құрылымы | ||||
| Ресми тілдері | қытай тілі, ағылшын тілі | |||
| Елорда | жоқ | |||
| Ірі қаласы | Гонконг | |||
| Үкімет түрі | Қытай арнайы әкімшілік орталығы | |||
| Әкімшілік басшысы | Кэрри Лам | |||
| Географиясы | ||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 182-ші орын 1106,4 км² 4,6 | |||
| Жұрты • Сарап (2019) • Тығыздығы | ▲ 7 404 207 адам (104-ші) 6732,56 адам/км² | |||
| Экономикасы | ||||
| ЖІӨ • Қорытынды (2006) • Жан басына шаққанда | 254,2 млрд $ (40-шы) 38 127 $ | |||
| АДИ (2018) | ▲ 0,933 (өте жоғары) (7-ші) | |||
| Валютасы | гонконг доллары | |||
| Қосымша мәліметтер | ||||
| ISO коды | HK | |||
| ХОК коды | HKG | |||
| Телефон коды | +852 | |||
| Уақыт белдеулері | +8 |
Әлемдегі жетекші халықаралық қаржы орталықтарының бірі болып табылатын Гонконг экономикасы еркін сауда мен төмен салықпен сипатталады. Ақшасы - Гонконг доллары, 2010-жылғы мәліметке сәйкес әлемдегі сегізінші орындағы саудаласу валютасы. Өте жоғары дамыған капиталистік экономикасы Index of Economic Freedom бойынша қатарынан 15 жыл әлемдегі ең еркін экономика аталып келді, әрі 1960-1990ж.ж. арасында қарқынды дамуының арқасында Төрт Азия жолбарыстарының бірі атанған.
Тарихы
- 1860 жылы Екінші апиын соғысында жеңіліс тапқан Қытай (Цин империясы) Пекин бейбіт шартына сәйкес Ұлыбританияға Цзюлун түбегінің оңтүстігіндегі Баундари-стрит және Камнерезов аралдарын беруге мәжбүр болды. Бұл территориялар Ұлыбританияның мәңгілік иелігіне өтті. 1898 жылы Ұлыбритания Қытайдан Коулун түбегінің солтүстігіндегі іргелес аумағын және Ланьтау аралын (Жаңа аумақтар атауына ие болды) 99 жылға жалға алды.
- Гонконгты ҚХР-ға қайтарудың нақты мерзімін Пекинде 1984 жылдың 19 желтоқсанында қол қойылған Гонконгты қайтару туралы біріккен қытай-британ декларациясы ("Сөздер шайқасы") бекітті.
- 1997 жылы Гонконг Қытай Халық Республикасына ресми түрде қайтарылды.
Халқы
1990 жылдары Гонконгтың халық саны тез өсе бастады. 2016 жылғы санақ бойынша 7 167 403 адамға жетті (2016 жылдың шілдесі). Гонконг тұрғындарының, шамамен, 95 %-ын этникалық қытайлықтар (ханьдар), олардың көбісін кантондықтар және қытайлық этникалық топтар ретінде хаккалар мен чаочжоулықтар құрайды. Көршілес Гуандун провинциясында кең тараған кантон диалекті Гонконгтың негізгі байланыс құралы болып табылады. Аумақтағы ресми тілдер ретінде қытай (нақты диалект көрсетілмеген) және ағылшын тілдері саналады.
Халқының қалған 5%-ын қытайлық емес этникалық топтар құрайды. Гонконгтың оңтүстік азиялық бөлігі үндістерден- пәкістандықтардан мен непалдықтардан құралады. Соғыстан қашып келген вьетнамдықтар Гонконгтың тұрақты тұрғындарына айналды. Шамамен, 140 мың филиппиндіктер үй қызметшілері болып жұмыс жасайды. Сауда және қаржы салаларында еуропалықтар, американдықтар, аустралиялықтар, канадалықтар, жапондықтар және оңтүстік корейлер жұмыс жасауда.
Гонконг халық саны ең тығыз (1 шаршы километрге 6700 адам) орнласқан елдердің (тәуелді аймақтардың) қатарында. Гонконгтың шекарасында әлемдегі халық ең тығыз орналасқан Аплэйчау аралы орналасқан.
2012 жылғы көрсеткіштер бойынша қаланың 19,6 %-ы кедейлік шегінде. Олар үшін арнайы жеңілдіктер қарастырылған. Бүгінде кедейлікті жоюда нақты программалардың жоқтығына қарамастан, 2011 жылы Гонконг үкіметі сағаттық жалақының (2,6 АҚШ доллары) төменгі шекарасын бекітті. Келесі әлеуметтік проблеманың қатарына қаладағы тұрғын пәтерлердің жеткіліксіздігін жатқызуға болады (5 адамға арналған стандартты пәтердің ауданы 25-28 шаршы метрді құрайды). Тұрғындардың жартысы - әлеуметтік пәтерлердің тұрғындары. 2014 жылғы деректерге сәйкес 500 мың адам ауданы 1-2 шаршы метрді құрайтын "қорапша" пәтерлерде тұруға мәжбүр.
Экономикасы
Гонконгтың төлем құралы гонконг доллары болып табылады. Гонконг доллары 1983 жылдан бастап АҚШ долларына байланған. 1 АҚШ доллары 7,75-7,85 гонконг долларына тең. Гонконгтың қор биржасы капиталының мқлшері бойынша (2007 жылғы дерекерге сейуәс 1,89 трлн АҚШ доллары) әлемдегі 7-ші қор биржасы.
Қоғамдық көлік
Гонконгтағы қоғамдық көліктің негізгі түрлері:
- рельсті көліктің жүйесіне (MTR) кіретін метрополитен, қаланың айналасы мен ішінде қолданылатын электропоезд (ескі Коулун-Кантон темір жолы);
- автобус қатынасы;
- паром қатынасы;
- екіқабатты гонконг трамвайы және қаланың ортасы мен Виктория шыңын қосатын фуникулер;
- Сентрал-энд-Вестерн және Мид-левелс аудандарын бір-бірімен қосатын экскалатор көтергіші (бірнеше экскалатор мен траволатордың тізбектеліп қосылуы).
Білім беру жүйесі
Ұлыбританияның отары болған Гонконг британдықтардың білім беру жүйесін сақтап қалды. Жоғарғы білім беруде американдық және британдық жүйелер қатар қолданылады. Үшінші сатылы білім беру орталғы болып табылатын Гонконг университеті британдық жүйенің негізінде қалыптасты (соңғы жылдары американдық модельдің ерекшеліктері байқалуда).Гонконг ғылым және технология университеті американдық модельге негізделген жоғарғы оқу орны. Гонконг әкімшілік аудданында 9 мемлекеттік университет орналасқан.
Тарихи деректер бойынша, Жаңа Аумақтар маңайында алғашқы білім беру орталығы 1075 жылы ашылды (Ли Инь колледжі). 1860 жылы Гонконгта 20-ға жуық ауыл мектебі болды.
Қазақстан мен өзара байланыс
2012 жылғы 9 мамырдағы Қазақстан сыртқы істер министрлігі өкілдігі мен Гонконг қауіпсіздік хатшысы қол қойған құжатқа сәйкес 2012 жылдың 26 шілдеден бастап қазақ азаматтары Гонконгта, және керісінше, Гонконг азаматтары Қазақстанда 14 күнге дейін визасыз жүре алады. Бұл құжат екі жақтан да қажетті ішкі процедураларды бітіргеннен күшіне енеді. Одан бөлек 2012 жыл басында екі жақпен тікелей әуежолын ашу жайлы келісімшарты орын алды.
Дереккөздер
- Land area of Hong Kong. Басты дереккөзінен 8 қазан 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 16 қазан 2018.
- Гонконг санақ және статистика бөлімі
- Human Development Indices and Indicators (ағыл.). БҰҰ (2018). — БҰҰ даму бағдарламасы. Тексерілді, 14 қыркүйек 2018.
- Link Казахстан и Гонконг договорились о безвизом режиме 28 наурыздың 2013 жылы..