www.wikidata.kk-kz.nina.az

Бессарабия Днестр Прут өзендері мен Дунайдың төменгі ағысы аралығындағы тарихи аймақ Қазіргі уақытта Молдова Республикас

Бессарабия

Бессарабия — Днестр, Прут өзендері мен Дунайдың төменгі ағысы аралығындағы тарихи аймақ. Қазіргі уақытта Молдова Республикасы жерінің негізгі бөлігі мен Одесса облысының оңтүстік бөлігін алып жатыр.

  • 19 ғасырдың 20-жылдарына дейін Прут пен Днестр өзендері аралығының оңтүстік бөлігі (Буджак) Бессарабия деп аталған. Ол 10 — 11 ғасырларда Киев Русінің, 12 — 13 ғасырларда Галицк-Волынь князьдігінің, 14 ғасырдың ортасынан бастап Молдова князьдігінің құрамына кірді.
  • 16 ғасырдың басында Түркияның қол астында болып, 1806 — 12 жылдары орыс-түрік соғысының нәтижесінде және 1812 ж. Бухарест бейбіт келісімі бойынша, Ресейдің құрамына енгізілді.
  • 1856 ж. Париж бейбіт келісімі бойынша, Бессарабияның оңтүстік бөлігі Ресей империясынан алынып, Румынияға берілді.
  • 1878 ж. Берлин конгресінің шешімі бойынша Ресейге қайтарылғанымен, 1918 ж. қаңтарда Румыния Бессарабияны басып алды.
  • 1920 ж. 28 қазандағы Париж хаттамасына сәйкес, Румынияның Бессарабияны аннексиялауын Англия, Франция, Италия, Жапония таныды. Кеңес-герман пактісіне қол қойылған соң (1939 ж. 23 тамыздағы Риббентроп-Молотов пактісі), оның құпия хаттамасы бойынша, Бессарабия кеңестік ықпал ету аймағына түсті.
Еуропа картасындағы Бессарабия.
Бессарабия.
  • 1940 ж. 26 маусымда КСРО үкіметі Бессарабияны және тұрғындарының басым бөлігінің тілі, ұлттық құрамы және тарихи тағдыры украиндармен ортақ болып келетін Солтүстік Буковинаны қайтару туралы Румын үкіметіне арнайы нота жолдады.
  • 1940 ж. 28 маусымда аталған өңірлер КСРО құрамына еніп, 1940 ж. 2 тамызда КСРО Жоғарғы Кеңесінің 7-сессиясында қабылданған заңға сәйкес, осы аймақта Молдова КСР-і құрылды. Измаил, Аккерман, Хотин уездері УКСР-ға қосылды.
  • 1944 ж. бітім шарты бойынша, Румыния Бессарабия мен Солтүстік Буковинадан бас тартуға мәжбүр болды. Бессарабия қазіргі кезде Молдова Республикасының және кейбір Украина жерлерінен тұрады.

Дереккөздер

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том

Тағы қараңыз


Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар.
Жарияланған күні:
Bessarabiya Dnestr Prut ozenderi men Dunajdyn tomengi agysy aralygyndagy tarihi ajmak Қazirgi uakytta Moldova Respublikasy zherinin negizgi boligi men Odessa oblysynyn ontүstik boligin alyp zhatyr 19 gasyrdyn 20 zhyldaryna dejin Prut pen Dnestr ozenderi aralygynyn ontүstik boligi Budzhak Bessarabiya dep atalgan Ol 10 11 gasyrlarda Kiev Rusinin 12 13 gasyrlarda Galick Volyn knyazdiginin 14 gasyrdyn ortasynan bastap Moldova knyazdiginin kuramyna kirdi 16 gasyrdyn basynda Tүrkiyanyn kol astynda bolyp 1806 12 zhyldary orys tүrik sogysynyn nәtizhesinde zhәne 1812 zh Buharest bejbit kelisimi bojynsha Resejdin kuramyna engizildi 1856 zh Parizh bejbit kelisimi bojynsha Bessarabiyanyn ontүstik boligi Resej imperiyasynan alynyp Rumyniyaga berildi 1878 zh Berlin kongresinin sheshimi bojynsha Resejge kajtarylganymen 1918 zh kantarda Rumyniya Bessarabiyany basyp aldy 1920 zh 28 kazandagy Parizh hattamasyna sәjkes Rumyniyanyn Bessarabiyany anneksiyalauyn Angliya Franciya Italiya Zhaponiya tanydy Kenes german paktisine kol kojylgan son 1939 zh 23 tamyzdagy Ribbentrop Molotov paktisi onyn kupiya hattamasy bojynsha Bessarabiya kenestik ykpal etu ajmagyna tүsti Europa kartasyndagy Bessarabiya Bessarabiya 1940 zh 26 mausymda KSRO үkimeti Bessarabiyany zhәne turgyndarynyn basym boliginin tili ulttyk kuramy zhәne tarihi tagdyry ukraindarmen ortak bolyp keletin Soltүstik Bukovinany kajtaru turaly Rumyn үkimetine arnajy nota zholdady 1940 zh 28 mausymda atalgan onirler KSRO kuramyna enip 1940 zh 2 tamyzda KSRO Zhogargy Kenesinin 7 sessiyasynda kabyldangan zanga sәjkes osy ajmakta Moldova KSR i kuryldy Izmail Akkerman Hotin uezderi UKSR ga kosyldy 1944 zh bitim sharty bojynsha Rumyniya Bessarabiya men Soltүstik Bukovinadan bas tartuga mәzhbүr boldy Bessarabiya kazirgi kezde Moldova Respublikasynyn zhәne kejbir Ukraina zherlerinen turady 1 Derekkozder Өndeu Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tomTagy karanyz ӨndeuRumyniya Moldova VallahiyaBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet https kk wikipedia org w index php title Bessarabiya amp oldid 3083782 betinen alyngan