Ашиль Клод Дебюсси (фр. Achille-Claude Debussy, 1862 жылдың 22 тамызында Ивелин департаменті Сен-Жермен-ан-Леде туылып — 1918 жылдың 25 наурызында Парижде қайтыс болған) — француз сазгері, музыкалық сыншы. Бұл композитордың музыкасын импрессионизмге жатқызады. Бірақ ол өзі осы терминді ешқашан жақтырмайтын.
| Ашиль Клод Дебюсси фр. Achille Claude Debussy | |
| Дебюсси, 1905 ж. | |
| Негізгі ақпарат | |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Белсенділік жылдары | |
| Мемлекет | |
| Мамандықтары | Сазгер, Пианист, Музыкалық сыншы |
| Аспаптары | |
| Жанрлары | |
| Марапаттары | Рим сыйлығы (1884 ж.) |
| Аудио, сурет, видео Ортаққорда |
Дебюсси Францияның маңызды композиторларының бірі болып қана қоймай, сонымен қатар XIX және XX ғасырлардағы музыкадағы маңызды фигуралардың бірі болған. Оның музыкасы кейінгі романтикалық музыкадан XX жүзжылдықтың музыкалық модернизміне дейінгі өтпелі форманы айтады.
Өмірбаяны Өңдеу
1862 жылдың 22 тамызында Сен-Жермен-ан-Леде (Париждің қала маңы) кіші саудагер отбасында дүниеге келген. Клод екі жасқа толғанда оның әкесі кішкентай дүкенін сатып, олар Парижке көшіп кетті. Онда Дебюсси-үлкен жеке фирмаға бұғалтер ретінде жұмысқа тұрады. Осылай Клод Дебюссидің балалық шағы Парижде өтеді. Франция-Пруссия соғысы кезінде болашақ композитордың анасы баласын алып соғыстан аулақ Каннаға көшіп кетеді. Каннада кішкентай Клод 1870 жылы алғашқы фортепиано сабақтарын ала бастады; Парижге оралғанда Поля Верлен ақынының қайын енесі, Фредерик Шопеннің оқушысы Антуанетты Моте де Флёрвиль қол астында сабақтарын жалғастырады.
1872 жылы 10 жасында Клод Париж консерваториясына оқуға түседі. Фортепиано класында ол белгілі пианиношы және педагог Антуан Мармонтельдің сабақтарына қатысты. Бастауыш сольфеджио класында Альбер Лавиньяк сабақтарына да белсене қатысады. Ал орган бойынша оған Сезар Франк сабақ берді. Дебюсси консерваторияда жетістікпен оқыды, бірақ оқушы ретінде ерекшелігі болған жоқ. Тек 1877 жылы профессура Дебюссидің фортепианолық дарынын бағалап, ол Шуманның сонатасын орындағаны үшін екінші сыйлыққа ие болады.
Дебюссидің мінезі ерекше кенеттік, толқынды болды. Егер де 1891 жылға дейін оның Вагнер алдындағы қарапайымдылығы «тәртіп талаптары туралы ұмыттыратын жағдайға жеткенде» екі жылдан соң Дебюсси Вагнерді кез-келген өнер үшін маңызын мойындамай кетуші еді: «Вагнер ешқашан да музыкаға қызмет еткен жоқ, ол тіпті Германияға да қызмет еткен жоқ!». Оның жақын достарының көбі (Шоссон және Эмиль Вюйермо) оның мінезінің кенеттен ауысып кетуін түсінбей қойды.
«Родриг және Химен» операсын шығаруды тоқтатып, 1893 жылыу Дебюсси «Пеллеас пен Мелисанда» Метерлинка драмасы бойынша опера шығаруға кірісті. Тағы бір жылдан соң Малларм эклогиясымен шабыттанып, Дебюсси «Фавнның түстен кейінгі дем алысы» (фр. Prélude à l’Après-midi d’un faune) атты симфониялық прелюдия жазды, ол жаңа музыкалық ағым – импрессионизмнің өзіндік манифесіне айналды.
Шығармалары Өңдеу
Опералары Өңдеу
• Родриго және Химена (1890—1893; аяқталмаған). 1993 жылы Эдисон Денисов аяқтады
• Пеллеас және Мелизанда (1893—1895, 1898, 1900—1902)
• Шіркеу мұнарасындағы шайтан (1902—1912?; тастандылар)
• Ашерлер үйінің құлауы (1908—1917; аяқталмаған). 2007 жылы Роберт Орледж аяқтады
• Махаббат қылмыстары (Қарапайым мерекелер) (1913—1915; тастандылар)
Балеттер Өңдеу
• Камма (1910—1912)
• Игры (1912—1913)
• Ойыншықтары бар қорап (1913)
Дереккөздер Өңдеу
• Альшванг А. Клод Дебюсси, М., 1935;
• Альшванг А. Произведения Клода Дебюсси и М. Равеля, М., 1963
• Розеншильд К. Молодой Дебюсси и его современники, М., 1963
• Мартынов И. Клод Дебюсси, М., 1964
• Медведева И. А. Дебюсси, Клод // Музыкальный энциклопедический словарь. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 165. — ISBN 5-85270-033-9.
• Кремлев Ю. Клод Дебюсси, М., 1965