Таңдамалы шоқпарбас (лат. Huperzia selago) – шоқпарбастар тұқымдасына жататын шөптес өсімдік.
| Таңдамалы шоқпарбас | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Амандық күйі | ||||||||||||||
| Қатерсіз (TNC) | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Huperzia selago (L.) Bernh. ex Schrank & Mart. |
Таралуы өңдеу
Қазақстанда өте сирек кездесетін түр. Тек Алтай, Жоңғар Алатауы тауларында және Қазақ шоқыларының бір жерінде (Бурабайда) кездеседі. Қазақстан жерінен тыс Еуразияның орманда аймақтарында (Сахалинга дейін), Солтүстік және Оңтүстік Америка, Австралия және Жаңа Зеландияда кең таралған. Ылғалды мүк басқан шатқалдарда, шөгінді тастар арасында, биік таулы тасты тундраларда, сирек орманды белдеудің жоғарғы бөлігінде өседі.
Ботаникалық сипаттамасы өңдеу
Көпжылдық мәңгі жасыл шөптесін өсімдік, споралар арқылы және жоғарғы жапырақ қындарында орналасқан өскін бүршіктер арқылы көбейеді. Дәрілік өсімдік ретінде дайындалады, құрамында жансыздандыратын қасиеті бар улы селагин алколойды бар. Саны барлық жерде төмен, тіршілік ету жағдайының өзгеруіне байланысты азайып отыр. Мәдени өсіруге төзімсіз, тек Алтай ботаника бағанда (Риддер қаласы) өсіріледі. Марқакөл және Батыс Алтай қорықтарында, сонымен қатар Бурабай ұлттық паркінде (Көкштау) қорғалады.
Дереккөздер өңдеу
- Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Алматы: «Алматыкітап» ЖШС, 2006. – 78 бет.