Нага - туыстас таулы тайпалар мен ұлттар тобы (ангами, ао, сема, лхота, барлығы 20-дан астам). Көпшілігі Нагаланд штатында, Үндістанның солтүстік-шығыс бөлігіндегі Манипур, Аруначал-Прадеш және Ассам штатында, сондай-ақ Мьянманың солтүстік-батысында қоныстанған. Нагалардың жалпы саны 2 миллион адамнан асады.
| Нага |
| |
| Бүкіл халықтың саны |
|---|
| 2 млн. |
| Ең көп таралған аймақтар |
| Тілдері |
| нага тілі |
| Діні |
Тілі өңдеу
Олар қытай-тибет отбасының орталық тобына жататын нага тілдерінде сөйлейді. Ассам, хинди және ағылшын тілдерінде де сөйлейді.
Діні өңдеу
Нагалардың дәстүрлі нанымдары бар, оның ішінде дәстүрлі бас аулаумен байланысты культтердің қалдықтары бар (20 ғасырдың басында британ билігі тыйым салған). Нагалардың шамамен 60% христиандар болып саналады, негізінен баптисттік шіркеуге жатады.
Кәсібі өңдеу
Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын және суармалы егіншілік (күріш, тары, жүгері, бұршақ, көкөністер). Буйволдар, шошқалар, үй құстары өсіріледі. Орман кәсіптері (аңшылық, бағалы ағаштарды өндіру, терушілік) және балық аулаумен айналысады. Қолөнердің ішінде тоқымашылық және ағаш ою өнері дамыған.
Өмір салты өңдеу
Ауылдық қауымдастық бірқатар патрилинейлік отбасы топтарынан тұрады; туу жүйесі сақталды. Ұлдары ұлдары некеден кейін бөлек тұрады (тек кенже ұлдан басқа). Наганың дәстүрлі ғұрыптарының ішінде егіншілік культі, қасиетті тастар мен ағаштарды қастерлеу басым. Нага фольклоры мен би мәдениеті өте алуан түрлі және бай.
Ауылдар (10-нан 100-ге дейін немесе одан да көп үйлер) әдетте төбелерде орналасады. Көптеген ауылдарда бекіністердің іздері бар. Бұрын туыстас топтар мекендеген кварталдардың схемасы сақталған. Рамалық типтегі үйлер көбінесе жерде, кейбіреуі - биік іргетаста немесе қадаларда орналасқан. Мьянмадағы нагаларда шатыры бар бір бөлмелі қадаларда орналасқан үйлер басым. Ерлер үйлері үлкендігімен және ою-өрнектерімен ерекшеленеді. Қазіргі уақытта тұрғын үйлерге жаңа құрылыс материалдары - қалайы, цемент т.б. материалдар қолданылуда.
Дәстүрлі киім – жамылғы киім, ерлерде жамбасқа ораған мата, әйелде тізеге дейін тігілмеген белдемшелер. Бояулары жолақты, түстер әртүрлі топтарда ерекшеленеді. Еуропалық үлгідегі киімдер таралуда.
Негізгі тағам – күріш. Олар сондай-ақ басқа дәнді дақылдарды, етті (мерекелерде ит етін қоса) және күріш сырасын пайдаланады.
Дереккөздер өңдеу
- Нага (народ) https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1053391
- Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2243636 12 қазанның 2022 жылы.
- Народы Индии http://www.endia.ru/naga.php
- ↑ народы мира / Нага http://www.etnolog.ru/people.php?id=NAGA