Кері байланыс (ағылш. feedback, қайтым, не аңыс) — мәлім жүйенің функциясы мен ықпалы шығыс ретінде басқа жүйеде себеп-салдар тізбегін туғызып, ал ол контур әсерге айналып, әуелгі жүйенің өзіне жаңа кіріс туғызатын кері бағыттағы қайтымдар мен аңыстарды білдіреді.
1. Электрондық күшейткіштер мен құрылғылардағы кері байланыс деп осы күшейткіш каскадтың немесе құрылғының шығысынан оның кірісіне арнайы электр тізбегі арқылы шығыс сигналдың бір бөлігін беруді айтады.
Кері байланыс теріс және оң кері байланыс болып екіге бөлінеді.
Теріс Кері байланыс күшейткіштердің жұмысын тұрақтандыру үшін колданылады. Көптеген автотербелмелі генераторлардың жұмысы оң Кері байланысты пайдалануға негізделген.
2. Тербелісті генерациялау және күшейту коэффициентін тұрақтандыру мақсатында шығысқа шығыс сигналдар бөлігін өткізу.
Кері байланыс терендігі өңдеу
Кері байланыс терендігі — кері теріс байланыстың күшейткіштің күшейтуін көрсететін шама: 1 + βК; мұндағы β — кері байланыс тізбегінің кернеу бойынша беру коэффициенті, К — күшейткіштің кері байланыспен қамтылған бөлігінің күшейту коэффициенті.
- Оң кері байланыс бойынша:
Кері байланысты АРУ өңдеу
Кері байланысты АРУ — күшейту коэффицентінің өзгерісі тек қана шығыс сигналының деңгейін қадағалау арқылы өзгеретін АРУ.
Кері байланысты хабар тарату жүйелері өңдеу
Кері байланысты хабар тарату жүйелері. Байланыс арнасымен берілетін мәліметтің дәлдігін арттыру үшін мәліметтерді кейін қарай беруге арналған қосымша арналар колданылады. Яғни, берілген мөліметтің дұрыс жеткенін тексеру үшін қосымша арна пайдаланылады.
Ақпарат көзінен мәлімет тіке арна арқылы қабылдаушыға жетеді. Қабылдау орнында алынған мәліметтің дұрыс екенін тексеру үшін кері арнамен хабар беруші қурылғыға жетіп, сол жерде берілген мөлімет пен қабылдаушыдан қайтып келген мәлімет салыстырылып, оның дұрыс болатыны анықталса, онда келесі хабар жіберіледі. Ал егер дұрыс болмаса, мұның алдында берілген хабар қайталанады. Мұндай қайталану берілген хабар мен кері қайтып келген хабар бірдей болғанша жүреді.
Екінші жагдайда қабылдау орны қабылданган мәліметтің дұрыс екенін тексеріп, егер ол дұрыс болса, қабылдап, дұрыс болмаса, кері арнамен қайтарып жібереді. Сонда хабар беруші дұрыс қабылданбаган хабарды қайталап береді. Кері байланысты пайдалану арқылы арналардың сипаттамалары талданып, қай арнаның қандай байланысқа пайдалы екені бағаланып, бөгеулердің сипаттамаларына байланысты берілетін артық мәліметтер мөлшері реттеледі.
Берілген мәліметтердің дұрыс жіберілгені қай жерде тексерілетініне және тексерудің әр түрлі әдістерін қолдануга байланысты кері байланысты сигнал беру жүйесі бірнеше түрге бөлінеді. Олар: ақпаратгық кері байланыс жүйесі, шешуші кері байланыс жүйесі және аралас кері байланыс жүйесі.
Дереккөздер өңдеу
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Электроника, радиотехника және байланыс. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 ISBN 9965-36-448-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
| Бұл — электроника туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |