Рабле (Rabelais) Франсуа (1494 Турень пров. Франция -9.4.1553, Париж) - француз жазушысы, Қайта өркендеу дәуірі әдебиетінің өкілі. Ауқатты адвокат отбасында дүниеге келген. Монастрьда көне тілдер мен заң ғылымдарын оқып, жоғарғы дін кызметшісі болған (1510-24) Бакалавр (1530) докторлық дәреже (1537) алған. Әдеби шығармашылығын 1532ж. Лионда жариаланған Гиппократтын "Афоризмдерінен" басталған. Рабле " Гаргантюа мен Пантагрюэль" атты 5 бөлімнен тұратын фантастик романында (1-кітап 1532ж.; 2-кітап 1534ж.; 3-кітап 1546ж.; 4-кітап 1552ж.; 5-кітап 1564ж.) мейірімді Гаргантюа туралы аңызды негізге ала отырып схоластик. тәрбие жүйесін сынады. Ол орта ғасыр әкімдері мен сот жүйесін сынға алып, адам баласы ақыл-ой тұрғысынан дамуы үшін гуманистік тәрбие үлгісін ұсынды. Монастырьдағы темір тәртіптен теперіш көрген Рабле кітаптын 1-бөлімінде тәртіп бостандығын, еркіндікті сөз етеді, оның ұраны "не істесең де шектеу жоқ" сипатында көрініс тапты. Келесі 4-кітапта Гаргантюаның баласы Пантагрюэльдің өмірі жайлы жазылган, Парижде Панург атты қылжақбас, эпикуршыл француз жігітімен танысқан ол Қытайға саяхат жасайды, жолда түрлі дін өкілдеріне, адамға ұқсас құстарға, Барақ мысықтарына кездеседі. Рабле мантиялары мысық терісімен көмкерілген сот қызметкерлерін сықақ етіп, олардың сатқындығы мен қатыгездігін сөзбен түйреді. Рабле туындысында фрацуз ренессансының шынайы манифесі саяси ағарту ісінің жана тәсілдері көрініс тапқан. Рабле есімі Гомер, Данте, Шекспирлермен қатар аталып 19ғ-дың екінші жартысында оның туындысының тарихи-мәдени маңызы айшықталды. 1903ж "Раблені оқып үйрену қоғамы" құрылып, оның шығармалары әлемде кеңінен таныла бастады. Рабле шығармалары дүние жүзінде әдебиеттің дамуынына ықпал жасады. "Гаргантюа мен Пантагрюэль" романы 1938ж. қазақ тілінде жарық көрді.
Франсуа Рабле
Жарияланған күні: