Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы (бұрын Түркі кеңесі) (әз. Türk Dövlətləri Təşkilatı, қыр. Түрк мамлекеттеринин уюму, өзб. Turk Davlatlari Tashkiloti түр. Türk Devletleri Teşkilatı, ағылш. Organization of Turkic States) — түркі тілдес мемлекеттерді біріктіретін халықаралық ұйым. Түркі кеңесі 2009 жылдың 3 қазанында Нахшыван қаласында құрылған.
| Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы | |
| Türk Dövlətləri Təşkilatı (Әзірбайжан тілінде) Түрк мамлекеттеринин уюму (Қырғыз тілінде) Turk Davlatlari Tashkiloti (Өзбек тілінде) Türk Devletleri Teşkilatı (Түрік тілінде) Organization of Turkic States (Ағылшын тілінде) | |
| Түркі Мемлекеттерінің Ұйымының байрағы | |
|
| |
| Мүшелік: | Әзірбайжан |
|---|---|
| Штаб-пәтер: | Ыстанбұл, Түркия (Хатшылық) |
| Ұйым түрі: | Халықаралық ұйым |
| Ресми тілдері: | Әзірбайжан тілі |
| Құрылуы | |
| Құрылуының ресми датасы | |
| Түркі Мемлекеттерінің Ұйымы Ортаққорда |
Мүшелер Өңдеу
| Мемлекет | Халқы | Ауданы км² | ЖІӨ АҚШ доллары | Халық жанына ЖІӨ АҚШ доллары |
|---|---|---|---|---|
| Түркия | 83 155 мың адам. | 783,5 мың км² | $ 706,237 млрд. | $ 12,476 мың |
| Қазақстан | 18 690 мың адам. | 2 724,9 мың км² | $ 164,202 млрд. | $ 11,693 мың |
| Әзірбайжан | 10 073 мың адам. | 86,6 мың км² | $ 45,592 млрд. | $ 10,400 мың |
| Қырғызстан | 6 389 мың адам. | 199,9 мың км² | $ 8,093 млрд. | $ 2,253 мың |
| Өзбекстан | 34 037 мың адам. | 447,4 мың км | $49,900 млрд. | $ 7 000 мың |
| Барлығы: | 152 344 мың адам. | 4286,1 мың км² | $ 1413,964 млрд. | $ 12,873 мың |
Түркі кеңестегі бақылаушы-мемлекет Өңдеу
| Мемлекет | Халқы | Ауданы км² (км²) | ЖІӨ | Халық жанына ЖІӨ |
|---|---|---|---|---|
| Мажарстан | 9 778 371 | 93 036 | 242 млрд долл. | 24 498 долл. |
| Түрікменстан | 6 341 855 | 488 1 | 42,764 млрд долл. | 17 485 долл. |
| Солтүстік Кипр | 382 836 | 3 355 | 4,234 млрд долл. | 14.942 долл. |
Түркі кеңесінің Бас хатшылары Өңдеу
| № | Есімі | Мемлекет | Лауазым қабылдаған | Лауазым қалдырған | Себеб |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Халил Акынджы | Түркия | 3 қазан 2009 | 16 қыркүйек 2014 | Мерзімнің аяқталуы |
| 2 | Рамиль Гасанов | Әзірбайжан | 16 сентября 2014 | 3 қыркүйек 2018 | Мерзімнің аяқталуы |
| 3 | Бағдат Құлтайұлы Әміреев | Қазақстан | 3 қыркүйек 2018 | осы күнге дейін | - |
Мекемелер Өңдеу
- Ыстанбұлдағы хатшылық
- Президенттер кеңесі
- Сыртқы істер министрлерінің кеңесі
- Аға лауазымды тұлғалар комитеті
- Түркітілдес мемлекеттердің ақсақалдар кеңесі
- Бакуде Парламенттік Ассамблея (ТүркПА)
- Астанадағы Түркі академиясы 8 тамыздың 2020 жылы.
- Анкарадағы Халықаралық Түркі мәдениеті ұйымы (ТҮРКСОЙ)
- Президенттер жылына екі рет кездеседі
Тарихы Өңдеу
1992 жылдан бастап Түрік тілдес мемлекеттердің Саммиті өткізіледі.. 2009 жылдың 3 қазаны - Нахчыван келісіміне қол қойылды. Ұйымдық орталық Ыстанбұлда орналасқан.
Түсініктемелер Өңдеу
- Turkkon.org 24 қазанның 2012 жылы. (түрік.)
- Түркі тілдес мемлекеттер арасындағы халық аралық ұйым құру жөніндегі Нахчыван келісімі 27 желтоқсанның 2010 жылы.
- Жылдыз Турусбекова (КАБАР аганттігі) Түрік Кеңеңсі әлде еуразиялық? (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 наурыз 2010.
Сілтемелер Өңдеу
- Ресми сайт 10 маусымның 2015 жылы.
- Нахичевань келісімі 27 желтоқсанның 2010 жылы.