Мартин Лютер Кинг (15.1.1929, АҚШ, Джорджия шт., Атланта қ. – 4.4.1968, Теннесси шт., Мемфис қ.) – АҚШ-тағы қара нәсілді азаматтардың құқықтары үшін күрес басшыларының бірі, америкалық діни әрі қоғам қайраткері, теология докторы (1954).
Протестант қауымы қызметкерінің отбасында дүниеге келген. 1951 ж. теологиялық семинарияны бітірді.
1955 ж. Алабама штаты Монтгомери қ-ндағы протестант қауымына қызметке орналасты. АҚШ-Тағы қараңыз нәсілділердің азаматтық құқықтарын қорғаушы ретінде танылды. 1957 ж. ол осы мақсатта қара нәсілділердің “Мәсіхшілер дінбасыларының оңтүстік конференциясы” атты ұйымын құрды. 1960 ж. Атлантаға көшіп барып, конференция жұмысына бар уақытын сарп етті. 1960 – 61 ж. осы мақсатта өткен көптеген демонстрацияларға қатынасып, үкімет тарапынан қуғынға ұшырады. 1963 ж. Бирмингем түрмесінен барлық дін қызметкерлеріне үндеу жазып, оларды барлық азаматтардың құқықтарының теңдігін қолдау үшін күресуге шақырды. 1963 ж. наурыз айында 200 мыңнан аса адам, негізінен, афроамерикандықтар Вашингтон көшелерінде демонстрация жасады. Олардың алдында Кинг өзінің әйгілі “Менің арманым бар” атты сөзін сөйледі. Демонстрацияның әсері күшті болып, 1964 ж. АҚШ Конгресі “Азаматтардың құқы жөнінде” арнайы заң қабылдады. Нәсілдік қанауға қарсы бейбіт шеру өткізіп, бейбітшілік жолындағы күресі үшін осы жылдың қазан айында К. Нобель сыйл. лауреаты болды. 1965 ж. Кинг Алабама штатында, 1965 – 66 ж. Чикаго мен солтүстіктегі қалаларда қара нәсілділердің құқықтары жөнінде күрес жүргізді. 1966 ж. ол алғашқылардың бірі болып Вьетнам соғысына қарсы шықты. 1968 ж. барлық кедейлерді нәсілдік ерекшеліктеріне қарамастан біріктіретін “Кедей адамдар компаниясын” құрды. Кезекті бір демонстрацияға қатысу үшін Теннесси штатындағы Мемфис қ-на келген кезде Кинг нәсілшілдер қолынан қазаға ұшырады. Кинг тің өліміне байланысты АҚШ-тың 100-ден аса қалаларында қара нәсілділердің қарсылық көрсету акциясы өткізілді. Атланта қ-ндағы оның жерлену рәсіміне 100 мыңнан аса адам қатысты.
Дереккөздер Өңдеу
- Қазақ энциклопедиясы