Жағдай — адам әрекетінің , жан-жануарлар тіршілігінің, табиғат пен қоғамдағы өзгерістің, оқиғаның, т.б. айналадағы ортаның ықпалына тәуелділігін білдіретін философиялық ұғым. Табиғаттағы, қоғамдағы белгілі бір өзгерісті тудырушы алғышарт есебінде де қарастырылады. Жүзеге асқан өзгеріске бір немесе бірнеше жағдай әсер етуі мүмкін. Кейде өзгерісті тудырушы жағдай пісіп-жетіле келе оны тездетеді. Жағдай толық негіз ретінде пісіп-жетілмесе, онда өзгеріс тумайды, не уақыт жағынан кешігеді. Адамдар әрекеті нәтижесінде жағдай да өзгеріске ұшырайды. Құбылысты жете тану үшін оның себебін ашу барысында жағдай да түрлі қырларымен анықталып, таныла түседі.
Жағдай — амалға (ұрысқа) дайындық пен оны жүргізу жүзеге асатын факторлар мен жағдайлар жиынтығы. Олардың ең негізгілері мыналар:
- қарсыластың әскерлерінің (күштерінің) құрамы, топтастырылуы, іс-қимылдарының сипаты;
- өз әскерлерінің (күштерінің) жағдайы, олардың ахуалы, орындалып жатқан міндеттер, материалдық-техникалық қамсыздандырылуы;
- көршілердің жағдайы мен әрекеті;
- жергілікті жердің сипаты;
- ауа райы және гидрометеорологиялық жағдайлар;
- ұрыс қимылдарына дайындалуға және жауынгерлік міндеттерді орындауға берілген уақыт.
Ауқымына карай жағдай стратегиялық, оперативтік және тактикалық болып, ұрыс қимылдарының болатын орнына байланысты жер үсті жағдайы, әуе жағдайы, теңіз және әуе-ғарыш жағдайы болып бөлінуі мүмкін. Жалпы жағдай элементтері:
- биологиялық (бактериологиялық),
- медициналык,
- мұздағы,
- миналық,
- навигациялық,
- радиациялық,
- радиоэлектрондық,
- химиялық,
- эпидемиялық,
- инженерлік,
- техникалық,
- тылдық жағдай және т.б.
Әскерлерді (күштерді) тиімді баскару үшін қолбасшылар (командирлер) мен штабтар жағдайды мұқият зерттеп, бағалайды. Жағдайды бағалаудан шыққан қорытынды операция (ұрыс) жүргізу және ұрыс қимылдары барысында міндеттерді нақтылау туралы шешім қабыдауға негіз болып табылады.
Дереккөздер
- Қазақ ұлттық энциклопедиясы
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|