Вито́рия (ис. Vitoria, баск Gasteiz) — Испания мемлекетінің солтүстігіндегі қала,"Алава" провинциясының және "Басков елдері" автономиялық бірлестігінің әкімшілік орталығы.Витория "Басков елдері" автономиялық бірлестігінде маңыздылығы жөнінен Бильбао қаласынан кейінгі екінші орындағы қала.2009 жылғы санақ бойынша Витория қаласында 235,661 адам мекен етеді. Қазіргі уақытта Испанияда бұл қала "Vitoria-Gasteiz" деген екі сөздің біріктірілуінен жасалған атаумен танымал.Бұл атауда ұлттық испанша аталым мен баскілік аталым қатар қолданылған.
| Қала | |||
| Витория-Гастейс | |||
| ис. Vitoria, баск Gasteiz | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Ел | |||
| Автономиялық бірлестік | Басков елдері | ||
| Провинция | |||
| Қала әкімі | Пачи Ласкос | ||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары | 42°51′00″ с. е. 2°40′12″ б. б. / 42.85000° с. е. 2.67000° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°51′00″ с. е. 2°40′12″ б. б. / 42.85000° с. е. 2.67000° б. б. (G) (O) (Я) | ||
| Құрылған уақыты | 1181 | ||
| Жер аумағы | 276,81 км² | ||
| Орталығының биiктігі | 525 м | ||
| Уақыт белдеуі | UTC+1, жазда UTC+2 | ||
| Тұрғындары | |||
| Тұрғыны | 235,661 адам (2009) | ||
| Тығыздығы | 829.03 адам/км² | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Телефон коды | +34 945 | ||
| Пошта индекстері | 01001-01015 | ||
| vitoria-gasteiz.org (исп.) | |||
Витория-Гастейс шекарасы | |||
| Ортаққордағы санаты: Витория-Гастейс |
Тарихы Өңдеу
Орта ғасырлық виториялық білім бойынша. 1181 жылы наварлық патша "Санчо VI Данышпан" қаланы дөң үстінде Жаңа Витория деген атаумен тұрғызған,Гастейсте қарапайым кұрылыс жүргізілген.Бұл Жаңа Витория қаласына ғалымдардың есептеуінше жүз жылдай уақыт болған.Мұнда бекініс қызметін атқарған тас қорғандар болған. XX ғасырдың ортасына дейін Витория Испанияның солтүстігіндегі кішігірім қала болып келген,алайда Пиреней түбегіне демократияның келуімен қалада жедел индустрияландыру мен қала халқының тез өсуі басталады.1980 жылы 20 мамырда Витория қаласы "Басков елдері" автономиялық бірлестігінің әкімшілік орталығына айналады және осы қалаға бірлестіктің "Парламенті" және "Үкіметі" сияқты басты саяси институттар көшіріліп әкелінеді.
Экономикасы Өңдеу
Транспорты Өңдеу
Витория қаласы Мадрид қаласын Сан-Себастьян және Франциямен жалғастырып отырған темір жол желісінің бойында орналасқан;екінші темір жол желісі шығыстағы Памплона қаласына бұрылып кетеді.Барлық бағыттар бойынша жолаушылар және жүк пойыздарының жүйелі жүрісі бағытқа түсірілген. Витория қаласының аэропорты (es) қаладан солтүстік-батысқа қарай бірнеше километр қашықтықта орналасқан және көбінесе жүк сапарлары бойынша қолданылады. Мұнда қалалық автобус маршруттары қызмет етеді;2008жылдан бастап қалада жаңа трамвай жұмыс істейді,бұл трамвай EuskoTran мекемесі арқылы пайдаланылады. 2004 жылдан бастап қала басшыларының ұйымдастыруы бойынша тұрғындар мен қала қонақтары үшін велосипедтер жалға беріледі.
Спорты Өңдеу
- Deportivo Alavés футбол командасы қазіргі уақытта Segunda División-де ойнайды.Жарыстары Estadio Mendizorrotza стадионында өткізіледі.
- Baskonia ( сондай-ақ Caja Laboral деген атаумен де танымал ) баскетбол командасы ACB лигасында ойнайды.Бұл топ Fernando Buesa Arena-да ойнайды.
- Inigo Calderon - футбол ойыншысы бүгінгі күнде Англия командасы Brighton & Hove Albion F.C. тобында ойнауда.
- Almudena Cid - ритмикалық гимнастшы,қазіргі уақытта зейнеткер,8 рет ұлттық чемпион болған."Атланта 1996","Сидней 2000","Афина 2004" және "Бейжің 2008" сияқты 4 рет олимпиадалық ойындарға қатысқан.9 әлемдік және 12 еуропалық чемпионатқа қатысқан.
Бауырлас қалалары Өңдеу
Сыртқы сілтемелер Өңдеу
- Кисель Е. Музей изящных искусств в Витории-Гастейс // Герника: электронный журнал о баскской культуре, ISSN 1998-5096 29 желтоқсанның 2013 жылы.
- Official web site of Vitoria-Gasteiz
- Vitoria-Gasteiz in the Auñamendi Basque Encyclopedia (Euskomedia Fundazioa)