Бальнеология (лат. balneum - монша, шомылу және гр. logos — білім) — минерал судың пайда болуы, физикалық-химиялық қасиеттері, оны дайындау және емдеу, аурудан сақтану мақсатында пайдалану әдістері туралы ғылым; курортология саласы. Бальнеотерапия (сумен емдеу), бальнеография (курорттарды сипаттау), бальнеотехника (шипалы сумен емдеу техникасы) пәндерінен тұрады.
Қазақстанның минерал суы жөніндегі алғашқы мағлұматтар Әмір Темір жорықтары туралы жазбаларда келтірілген (1390). Барлықарасан шипалы суын кезінде монғолдар пайдаланған (Г.Путимцев, 1811), Рахманов бұлағын (Шығыс Қазақстан облысы) тұңғыш рет Ф.Геблер (1934), Қапаларасан суын А.Влангали (1849), Бурабай көлін И.Завалишин (1867), Жосалы шипалы суын Н.Воронихин мен Л.Бертенсон (1884), Барлықарасан суын В.С.Дьяконов (1866), А.В.Пржигатский (1892), В.Н.Степанов (1894) сипаттаған. Қазақстанда бальнеологиялық зерттеулер әсіресе өткен ғасырдың 20-шы жылдарынан бері жандана түсті. Бүл жұмысты республикалық денсаулық сақтау мекемелері (1930—1931) мен Орталық курортология ғылыми-зерттеу институтының экспедициялары (1932—1938) бастады. Бурабай, Жанақорған, Алма-арасан курорттарының, Каменское плато, Шымған санаторийлерінің емдік факторлары зерттелді, республика курорттары, жер астынан шыққан ыстық су туралы анықтамалар жазылды. Қазақ (қазіргі Алматы мемлекеттік) медицина институтында А.Н.Сызғановтың жетекшілігімен Аяққалқан, Арасанқапал, Жаңақорған санаторийлерінің емдік факторлары зерттеліп, оларды пайдалану әдістері табылды. Қарағанды медицина институтында Шалқия, Жосалы су көздері сипатталды. 50-жылдардан бері республикада минерал суды зерттеу жұмысымен Қазақ кардиологиялық ғылыми-зерттеу институтының курортология бөлімі айналысады. "Сарыағаш", "Алмаарасан", "Арасанқапал" "Турксіб" курорт-санаторийлерінде қолданылатын емдік факторлардың тиімділігі, жүрек-қантамыр, нерв, тыныс, асқорыту жүйелері, буын, аяқ, қол, тамақ-көмей, жыныс органдары, зат алмасу ауруларына, сондай-ак бруцеллезге шалдыққан адамдарға тигізетін осері анықталды. Бірқатар курорт-санаторийлер ("Сарыағаш", "Алматы", "Мерке", "Көктем", "Барлық-Арасан", "Ақжайық") салу қажет екендігі медициналық түрғыдан дәлелденді. Республикада 500-ден аса минерал су көзі есепке алынған.
Дереккөздер Өңдеу
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Balneotherapy |