Сэр Фре́дерик Ха́ймен Ко́уэн (ағл. Frederic Hymen Cowen; 1852 жылдың 29 қаңтарында Ямайканың Кингстон қаласында дүниеге келіп—1935 жылдың 6 қазанында Лондонда қайтыс болды) — ағылшын пианисті, композитор және дирижёр. Хьюберт Пэрри, Чарльз Стэнфорд, Александр Маккензи және Артур Салливандармен қатар XIX-XX ғасырлардағы Ағылшын музыкасының қайта өрлеуінің әйгілі тұлғасы саналды. Аса маңызды еңбектерінің ішінде «Скандинавия» симфониясы болды, ол оны 1880 жылдың желтоқсанында айтқан. Ол Бірінші Эдуард Элгардың (1908) пайда болуына дейін аң жиі орындалатын ағылшын симфониясы болды.
Өмірбаяны өңдеу
Балалық шағы және білімі өңдеу
Коуэн 1852 жылдың 29 қаңтарында Ямайканың астанасы Кингстон қаласында Фредерик Огастас Коэннің (Frederick Augustus Cohen) және Эмили Коэннің (Emily Cohen) отбасында дүниеге келген. Бесінші, соңғы бала болды. Төрт жасында (1856) әке-шешесімен Лондонға көшіп кетеді, ол жерде оның әкесі Королеваның опералық театрында қазынашы (treasurer) болып жұмыс істеген. Бала музыкамен пианистші Генри Расселлмен айналысты. Алты жасында вальс жазып (Minna-waltz), сегіз жасында өзінің алғашқы Гарибальди туралы сюжетке опереттасын жазады. Оның либреттосын бөлесі Розалинда жазды. Әрі қарай ол Юлиус Бенедиктте (фортепиано) және Джон Госста (гармония) оқыды. Ерекше қабілеттері бал бола тұра, 1863 жылдың 17 желтоқсанында Коуэн королева театрының залында өзінің алғашқы сольдық концертімен өнер көрсетеді. Келесі жылдың маусым айында (1864) Мендельсонның минорлы концертін Дадли-Хаусте (Dudley House) орындады. Бұл кенцертке сонымен қатар Йозеф Иоахим және Чарльз Сэнтли қатысты. Сол жерде 1865 жылы Коуэннің Ля мажор атты Фортепианолық триосы қойылды. Фортепиано партиясын өзі ойнады, ал скрипканы — Йозеф Иоахим, виолончельді — түрлі деректер бойынша, Альфредо Пиатти немесе Алессандро Пецце ойнады.
Кәсіби қызметі өңдеу
Лейпцигтен оралған кезінде, 1866 жылдың 8 қыркүйегінде Ковент-Гарденде коуэннің Ре минор Увертюрасы қойылды. Нағыз алғашқы көрсетілім 1869 жылдың 9 жөлтоқсанында Лондон қаласында, Сент-Джеймс холлында Алғашқы симфония (до минор) және Фортепианолық концерт (ля минор) болды. Коуэннің композиторлық дәрежесінің толық қалыптасып болғынының белгісіне айналды. Ол пианист ретінде сирек кездесетін болды. Ол өзін дирижерлеуде де байқайды. 1870 жылы Лондонда Коуэннің «Қыз-роза» кантатасын қояды, 1872 жылы Ливерпульде — Екінші симфониясын (Фа мажор) қояды. 1871 жылы ол «Орлеан қызы» пьесасына музыка жазады, 1874 жылы — «One Too Many» опереттасы жарыққа шығады. Коуэннің ең алғашқы операсы - «Полина» (Эдвард Бульвер-Литтонның «Лиондық әйел» пьесасы бойынша), 1876 жылы Лицеумде қойылды, бірақ сәтсіз.
Опералары өңдеу
• «Полина» (Pauline; 1876)
• «Торгрим» (Thorgrim; 1890),
• «Сигна» (Signa; 1893),
• «Гарольд, немесе Норман жаулап алушылықтары» (Harold, or The Norman Conquest; 1895).
Ораториялары өңдеу
• «Потоп» (The Deluge; 1878),
• «Руфь» (Ruth; 1887),
• «Қайырымдылық өлеңі» (Song of Thanksgiving; 1888),
• «Өзгеру» (The Transfiguration; 1895),
• «Сүйіктісіне түс арнайды» (He Giveth His Beloved Sleep; 1907),
• «Покров» (The Veil; 1910).
Дереккөздер өңдеу
• Jeremy Dibble, Jenifer Spencer. Cowen, Sir Frederic Hymen. Статья в словаре Гроува.
• Keith Anderson. Комментарий к диску Marco Polo со «Скандинавской» симфонией Коуэна (8.223273).
• Lewis Foreman. Комментарий к диску Hyperion с Концертной пьесой Коуэна (CDA67837).