Маурицио Корнелис Эшер - нидерландық суретші-график. Ол ең алдымен ағашта, темірде орындаған гравюраларымен литографиялары арқылы танымал болды. Бұл туындыларда ол барынша шеберлікпен шексіздік пен симметрия ұғымдарын пайдаланған. Ол имп-арт бағытындағы еңтанымал суретші.
Биография (1898-1922) өңдеу
Маурицио Эшер 1898 жылдың 17 маусымында Фрисландия провинциясындағы Леувердан қалашығында инженерлер отбасында дүниеге келді. Оның ата-аналары Джорж Арнольд Эшер мен Сара Адриана Эшер болды. Ол отбасында ең кенжесі болды. Оның төрт ағасы бар еді, олар: Беренд, Эдмен, Арнолд және Ян. Оның отбасы «Princessehof» сарайында тұрды. Бұл сарай XVIII ғасырда Мариия Луизе Гессен-Кассельске тиесілі болды. Қазірде бұл сарай керамика музейіне айналған. 1917 жылы отбасы Эшерлер Оостербекеге (Арнем маңы) қоныс аударды. Сол кезде Эшер және оның достары бірнеше жылдар бойы әдебиеттерді жақсы көретін, Мориттер өлеңдер мен эсселер жазған. Төртінші емтиханды тапсыра алмады, сондықтан ол жетілу туралы сертификат ала алмады. Нидерланд заңында қателер салдарынан сертификаты болмаған, қарамастан, ол оқуын жалғастыру үшін әскери қызметтің мерзімін кейінге қалдыру қол қабілетті болды және 1918 жылы ол Делфт сәулет техникалық мектебінде сабақ алуға бастады. Денсаулығы нашар болғандықтан, Эшер өз зерттеулерімен айналыспады және 1919 жылы Гарлемдегі Сәулет және сәндік өнер мектебіне түсті, ол 1922 жылы бітірді. Онда оның мұғалімі жас жігітке қатты әсер еткен суретші Сэмю де Мескита болды. Эшер 1 ақпан күні Mesquita, туғаннан яһуди, нацисттер отбасымен бірге болды кезде, 1944 жылға дейін Mesquita достық қарым-қатынастарды сақтап тұтқындалып Освенцим жіберді. Келгеннен кейін шамамен дерлік (11 ақпан) Mesquita мен оның әйелі газ камерасында өлтірілді. Оқытушының қайтыс болғаннан кейін Эшер, Амстердам мұражайы «Stedeleyk» өз жұмысын жіберуге көмектесті неміс етік із ғана нобай артта қалдырып, және 1946 жылы ол мұражайда мемориалдық көрмесін ұйымдастырды деді.
Эшер өте саналы түрде суретші емес, гравьердің мансабын таңдады (мұнай). Ол ерте жасында өзінде суреттердің қайталау мүмкіндігі мүдделі, өйткені оның жұмысы, Ханс Locher зерттеуші айтуынша, Эшер, графикалық техниканы қамтамасыз іздердің бар көптеген алу мүмкіндігін, аударды. 1921 жылы Эшер және оның отбасы Солтүстік Италияға және Француз Ривьерасына барады. Ол алдымен шетелге барып, итальяндық Ренессанс өнерінің өнерімен танысуға мүмкіндік алды, ол оған қатты әсер етті. Ол зәйтүн ағаштарын бояйды, эксперименттерді салалармен, айналармен бастайды. Оның іздері оның досы, Нидерландыда қазан айында шығарылған Ада ван Столк-Флор-де-Паскуа («Пасха гүл»), оның күлкілі кітапшасын суреттейді. Көптеген сатылатын алғашқы баспа жұмыстары «Сент-Френсис» (құстарға уағыздау) болды. Қазірдің өзінде осы кітапта мұндай сфералық айна оның өзін-өзі портреті кеңістігін бұрмалау ретінде Эшере кеш жұмыстардың, мотивтер тән пайда бастайды.
Италия(1922-1935) өңдеу
1922 жыл дың сәуір айында Эшер екі досымен бірге Италияға кетіп, достарының бірінің апасымен бірге болды. Аңыз бойынша, анасы баласын «Менің балам, тым көп темекі шегуге болмайды» деген сөзімен өткізді (Ашер өмір бойы құтқарушы болды). олар Эшер Сан Джиминьяно барды. Жұмысты жалғастыруға қажетті қаражат таусылған кезінде оның екі достар, бір-екі апта бойынша Флоренция Нидерланды5а оралды. алғаш рет люминесцентті теңіз көреді Ол Вольтерра және Сиена аударады, барлық көктемгі 1922 пейзаждар, өсімдіктер мен жәндіктер сызу, ауылдық өткізеді. Ассиси, Равенна, Венеция, Падуя және Миланға барғаннан кейін, Эчер Италияға көшу ниеті бар маусым айында Остербекеге оралады. Қыркүйек 1922 жылы ол, ол Барселона және Мадрид қатысты Испания, қайық, паруса болды бұқалар барады, содан кейін Гранада және Alhambra саяхат Moorish стилі зерттейді. Италияға қайтып, ол суретші тамыз 1923 бір жұмысты сатуға алды, онда оның бірінші жеке көрмесі Сиена, қараша айында шешіледі. 1923 жылдың қараша айынан бастап Ашер Римде тұрады. 1935 жылға дейін ол жыл сайын кем дегенде екі ай бойы Италияға барып, Сицилияға, Абруццоға, Кампанияға, сондай-ақ Корсикаға, Мальта мен Туниске барады. Осы кезеңде ол көптеген пейзаждар жасаған, болашақта болашақ суретшінің геометриялық тәжірибесі қазірдің өзінде болжанып отыр.
1923 жылы наурызда Равеллоға сапар шегу кезінде Escher алдымен швейцариялық индустриалының қызы Джетта Умиермен (1917 жылға дейін Мәскеудің маңында Нахабинодағы екі тоқыма зауытын басқарған) кездеседі. Маврикс оған соңғы сәтте, қыздың отбасы дерлік үйден, Швейцарияға кеткенде, түсіндірді; олар 1924 жылы 12 мамырда Италияда Виареджджода үйленді. үйлену сапары олар Генуя, Анси, Париж және Брюссель жолда ұзақ уақыт бойы тоқтату, Oosterbeek өтіңіз, содан кейін Италияда өмір сүріп оралды және Рим жақын, Фраскати кезінде бітпеген үй сатып алды. 1925 жылдың қазанынан бастап олар осы үйге көшіп барады. 16 қазанда Ещердің ағасы Арнольд Оңтүстік Тирол тауларында қайтыс болды; суретші денені анықтау үшін орынға баруға мәжбүр болды. Осыдан кейін Есхар өзінің «Жаратылыс күндерін» жасайды.
1926 жылғы шілдеде Римде баласы бар Джордж болатын. Баланың шомылдыру рәсіміне Виктор Эммануил III және Муссолини қатысты. Екінші ұлы Артур 1928 жылы дүниеге келді.
1920 жылдың соңында Эшер өз кезегінде Гаагаға көшіп келген ата-аналарының күш-жігері арқасында Голландияда айтарлықтай танымал болды. Мәселен, 1929 жылы ол Голландия мен Швейцарияда бес көрмелер өткізе алды, баспасөзде, соның ішінде ең ықпалды Голланд газеттеріне қолайлы жауаптар алды. Бұл кезеңде Эшер картиналары механикалық және «логикалық» деп аталды. Суретші 1931 жылдан бері түпкілікті орман ағашына қатысты. Ол 448 литография мен гравюраларды, 2 мыңға тарта суреттер мен эскиздерді жасады. Осыған қарамастан, бүкіл итальяндық кезеңде Ашер өзінің отбасыларына өз жұмысын сатудан ақша табу үшін қолдау көрсете алмады және әкесінің қаржылай қолдауымен өмір сүрді.
1930-шы жылдардың аяғында және 1931 жылы Эшердің денсаулығы нашарлады, жаңа туындыларды жасау баяулады. Алайда Римдегі Нидерланд Тарихи мұражайының директоры Дж. Хогеверф оның бірнеше туындыларын журналдарда жазуға және кітап шығаруға шақырды. Таңдалған жұмыстар 1932 жылы Emblemata кітабының бөлігі ретінде жарық көрді. 1933 жылы Нидерландының жетекші мұражайы Амстердамның Рижсмюзум гравюрлер кабинеті Escher-тің жиырма алты жұмысын сатып алды.
Эшер Италияда 1935 жылдың 4 шілдесіне дейін тұрады. Фашистік Италиядағы саяси ахуалдың нашарлауы және тоғыз жастағы баланың денсаулығына байланысты отбасы Римдегі үйді сатуға және Италиядан кетуге мәжбүр болды
Швейцария және Бельгия(1935-1941) өңдеу
Швейцария қаласына көшкеннен кейін, 1935 жылдың жазында Ашер Гаагада өзінің ата-анасына барып, өзінің әкесінің ең танымал портреттерін суретке түсіреді. Швейцариядағы өмір қымбатқа түсіп,жұмыс істеуге біраз уақыт жұмсады. Детта қайтадан фортепьяно ойнап, Эшер шахмат клубына қосылды. Ол пейзаж жасауға тырысты, бірақ итальяндық пейзаждардан келген жылулықтың жоғалуы көңілінен шықты. 1936 жылдың басында ол оңтүстік Еуропаға баруға шешім қабылдады және кеме қатынасы компаниясына өздерінің кемелері мен айлақтарын суретке түсіруге шақырды. Таңқаларлығы бойынша, Адриа келісті; Джетта өзінің сапарына мамыр айында қосылды, ал 1 қыркүйекке дейін жұптар Chateau-d'O-ге оралды. Бұл Жерорта теңізідегі Италияның суретшінің соңғы керемет экскурсиясы. Олар қайықта Италия жағалауы мен Испанияға қарай жүзіп кетті, онда Эшер тағы Альгамбраға келді. 1936 жылдың соңына қарай Эшер өз көрінісін «Көшеде натюрморт» мүмкін емес шындық туралы алғашқы суретін жасады.
1937 - Эшердің жұмысында өтпелі кезең, ол геометриялық конструкцияларды бейнелейтін туындыларды жасау үшін пейзаж жанрын өзгерткенде.
1937 жылдың тамызында Швейцарияның ауылдық жерлеріне ешқашан қол жеткізе алмаған отбасы Брюссельдің маңындағы Укклеге көшті. Ашер өзінің суретін жұмыс істейтін бауырлас кристаллограф Берна Берентке көрсетеді және ол осы идеяларды кристаллографияда қолдану мүмкіндігін көреді. 1938 жылы Эшер өз атақты литографиясына «Күн және түн» үшін негіз салады.
1939 жылы 14 маусымда Гаагада 96 жасында суретші әкесі Джордж Арнольд Эшер қайтыс болды. Бірнеше айдан кейін Эшер есімді танымал «метаморфозды» құрады. 1940 жылғы 27 мамырда Сара Глихман Ашер қайтыс болды. Осы уақытта Брюссель нацистік Германияны басып алды, ал Эшер өз анасының жерлеуіне қатыса алмады. Жылдың екінші жартысында ол өзінің қаржылық істерін ұйымдастырды, сондай-ақ ғимаратты безендіру үшін Лейден қалалық мәжілісінің тапсырмасын орындады
Шығармашылығы өңдеу
Эшер суреттерімен безендірілшен кітаптар
- A. P. van Stolk. Flor de Pascua. — Baarn, 1921.
- E. E. Drijfhout. XXIV Emblemata dat zijn zinne-beelden. — Bussum, 1932.
- J. Walch. De vreeselijke avonturen van Scholastica. — Bussum, 1933
Эшер жазған кітаптар
- M. C. Escher. Regelmatige vlakverdeling. — Utrecht, 1958.
- M. C. Escher. Grafiek en tekeningen. — Zwolle, 1959.
- M. C. Escher. The graphic work of M. C. Escher. — New York, 1961.
- R. Escher, M. C. Escher. Bewegingen en metamorfosen. Een briefwisseling. — Amsterdam, 1985.
Жұмыстарының тізімі:
| Аты | Формасы | Жылы |
|---|---|---|
| Балық | ксилография | 1941 |
| Verbum | литография | 1942 |
| Құмырсқа | литография | 1942 |
| Кездесу | литография | 1944 |
| Балкон | литография | 1945 |
| Дорические колонны | бойлық ксилография | 1945 |
| Үш сфера I | бойлық ксилография | 1945 |
| Эйндховен уақытша академиясындағы диплом | ксилография | 1945 |
| Көз | меццо-тинта | 1946 |
| Ғажайып айна | литография | 1946 |
| Үш сфераII | литография | 1946 |
| Жаңа жылдық ашақ хат | ксилография | 1947 |
| Галереяның 1-ші қабаты | меццо-тинто | 1946—1949 |
| Төбеден және астыдан | литография | 1947 |
| Басқа әлем II | ксилография | 1947 |
| Күг және ай | гравюра | 1948 |
| Мозайкалық сурет: құстар | ксилография | 1949 |
| Балықтар мен бақалар | бойлық ксилография | 1949 |
| Көбелектер | ксилография | 1950 |
| Шайтан | ксилография | 1950 |
| Теппешекпен үй | литография | 1951 |
| Мозаика I | меццо-тинто | 1951 |
| Тағдыр | литография | 1951 |
| Гравитация | литография | 1952 |
| Айдаһар | гравюра | 1952 |
| Концентрациялық сфера | ксилография | 1953 |
| Спиральдар | бойлық ксилография | 1953 |
| Тереңдік | гравюра | 1955 |
| Бостандқ | литография | 1955 |
| Спираль | ксилография | 1955 |
| Үш әлем | литография | 1955 |
| Гравюра көрмесі | литография | 1956 |
| Аққулар | гравюра | 1956 |
| Мозаика II | литография | 1957 |
| Өмір жолы II | гравюра | 1958 |
| Шегі-дөңгелек I | гравюра | 1958 |
| Жалпақ құрттар | литография | 1959 |
| Балықтар және қабыршақтар | гравюра | 1959 |
| Метаморфоз III | бойлық ксилография | 1967—1968 |
| Жыландар | бойлық ксилография | 1969 |
Дереккөздер өңдеу
- Ж. Л. Лошер, В. Ф. Вельдхуизен. Магия М. К. Эшера. — Арт-Родник, Taschen, 2007. — ISBN 978-5-9794-0025-9.
- Bruno Ernst. The Magic Mirror of M. C. Escher. — Random House (New York), 1976. — ISBN 978-3822837030.
- Douglas Hofstadter. Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid. — Basic Books, 1979. — ISBN 978-0465026562.
- Хофштадтер Д. Гёдель, Эшер, Бах: эта бесконечная гирлянда. — Самара, 2001. — 752 с.
- F. H. Bool, J. R. Kist, J. L. Locher, F. Wierda. M. C. Escher: His life and complete graphic work. — Harry N. Abrams (New York), 1982.
- J. L. Locher. Leven en werk van M. C. Escher. — Meulenhoff (Amsterdam), 1981.
- Doris Schattschneider. M. C. Escher: Visions of Symmetry. — Meulenhoff (Amsterdam), 2004. — ISBN 978-0810943087.
- Wim Hazeu. M. C. Escher: Een biografie. — Harry N. Abrams (New York), 1998. — ISBN 90-290-5477-8.
- M. C. Escher’s legacy: A centennial celebration / Ed. by Doris Schattschneider, Michele Emmer. — Springer (New York), 1998. — ISBN 3-540-20100-9.