Аралық филаменттер — эукариоттардың жасуша қаңқасын құрайтын үш негізгі құрылымың бірі. Өлшемі микрофиламенттерден жуандау және микротүтікшелерден жіңішкелеу болғандықтан, атауы аралық филаменттер деп қойылған.
Диаметрі 10 нм болатын ақуыз жіптерінен тұрады. Құрылымы жағынан — димер, яғни екі есулі мономерден құралады.
Аралық филаменттер жасушаның цитоплазмасында орналасады (тек ламиндер ғана ядрода болады). Олар жасушалардың механикалық беріктігін нығайтады, сондай-ақ десмосомдар арқылы жасушалардың бір-бірімен тіркесуін қамтамасыз етеді.
Түрлері өңдеу
Аралық филаменттерді құрылысындағы ұқсастықтарына қарай 6 түрге бөлуге болады:
1-2) қышқылдық және негіздік кератиндер — эпителий ұлпасын және шаш, тырнақ, мүйіздерді қалыптастырады;
3) десмин, периферин, виментин, GFAP ақуыздары;
4) альфа-интернексин, нейрофиламенттер, синемин, синкойлин;
5) ламиндер;
6) филенсин, факинин.
Таксондарда кездесуі өңдеу
Аралық филаменттер жануарларда, оның ішінде омыртқалыларда, жұмсақденелілерде және кейбір басқа да таксондарда бар. Бірақ буынаяқтылар мен тікентерілілердің жасушаларынан мұндай филаменттер табылмады.
Дереккөздер өңдеу
- "The Human Intermediate Filament Database: comprehensive information on a gene family involved in many human diseases". Human Mutation 29 (3): 351–360. March 2008. doi:10.1002/humu.20652. PMID 18033728.