Порт-о-Пренс (гаит. креол. Pòtoprens, фр. Port-au-Prince) — Гаити елінің астанасы мен басты шығанағы болып табылады. Халық саны - 897 859 адам ([2009])
| Қала | |
| Порт-о-Пренс | |
| фр. Port-au-Prince | |
| | |
| |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Мэр | Ральф Юри Хеври |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 18°32′33″ с. е. 72°20′19″ б. б. / 18.54250° с. е. 72.33861° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 18°32′33″ с. е. 72°20′19″ б. б. / 18.54250° с. е. 72.33861° б. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1749 |
| Жер аумағы | 36,04 км² |
| Орталығының биiктігі | 98 м |
| Климаты | тропикалық пассат |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 897 859 адам (2009) |
| Тығыздығы | 24 912,85 адам/км² |
| Агломерация | 2 296 386 |
Порт-о-Пренс шекарасы | |
| Ортаққордағы санаты: Порт-о-Пренс |
Тарихы Өңдеу
1706 жылы Гонайв шығанағына «Пренс» атты француз кемесі келді. Сол кеме басшысы осы шығанақты Порт-о-Пренс деп атады. 1748 жылы шығанақ ретінде француздармен негізделген. Жергілікті-жер тұрғындары колонизаторлармен аяусыз қырылды, кейін осы жрге алытын табу үшін тұтқынға алынған африкандықтарды жіберді. 1770 жылынан бастап француз колониясының орталығы Сан-Доминго болып саналды. Бірақ африкандықтардың үлкен-үлкен көтерілістері арқасында, француздықтар аралдан қуылған болатын. Содан кейін 1757 жылы билікке келген Ф. Дювалье басшылығы 1986 жылға деін созылып, Гаити елінің экономикасына теріс әсерін тигізді. 1990 жылдары ел үшін кризистық қиыншылдықтармен өтті. Қазіргі кезде Гаитидың экономикасын тепе-теңдікте сақтап тұрған ООН миссиясы ұстап тұр.
Қала архитектурасы Өңдеу
Порт-о-Пренс қаласы амфитеатр үлгісінде, әлемдегі ең әдемі және кеме қатынасы үшін өте ығайлы шығанақ жағасында құрастырылған. Астанасының орталығы ақ ғимараттармен құрастырылған. Ең әдемі бір алаң бар, ол президент сарайы. Оның қасында керемет саябақ бар.
Порт-о-Пренстың мәдениеттік маңызы Өңдеу
Жағалау комерциялық аумағы, шығанақ терреториясында орналасқан, ал тұрғын аймақтар, дөң етегтерінде орналасқан. Мында ұлкен тарихи топтамамен Ұлттық мұражай орналасқан, Пантеонның ұлттық мұражайы. Қала терреторясында Ла-Сигадаль атындағы Ұлттық саябағы бар. Марше-де-Фер атындағы базар, қаладағы ең танымал жерлердің бірі. Онда қару жарақтар мен тағы да басқа бұйымдарды сатады. Алғаш рет қарағанда, базар ішінде бырық болып жатыр деп санауға болады, бірақ кішкене болсын, мындағы сату жүйесін түсініп алсақ, бәрі қалай ыңғайлы және оңай екендігіне көз жеткізуге болады. Сонымен қатар Гаити астанасы білім орталығы деп есептеледі, себебі мында елдің барлық білім мекемелері жиналған. Ол қатар тізіміне жеке коледждер де, Гаитидың Үкіметтік университеттері де кіреді. 1944 жылы қалада суретшілер орталығы ашылып, жас өнерлі өспірімдер өздерінің білімдерін жетілдіре алды. Ұлы Отан соғысынан кейін, қалады сонымен қатар халықаралық тану алған театралды мектеп ашылды.
Туризм Өңдеу
1983 жылға дейін туризм қалалық бюджеттің басты тармағы болды. Туристтерді вуду салтаныты, және Гаитидың жасалған сувенирлары қызықтырды. Бірақ, ИТИС аурыуның дамуына байланысты туризм күрт төмендеп кетті.
Табиғи жағдайлар Өңдеу
Гаити астанасы ыңғайлы Порт-о-Пренстің шығанағында орналасқан, аралдың батысында. Жергілікті климаты, пасатты тропиктік. Жыл бойына температура шамалап + 25 °С +28 °С арасында тұрады. Екі жаңбырлы мерзім бар, олар:
- Сәуір мен маусым,
- Құркүйек пен қарашаға арасында.
Орташа жылдық жауын шашын 1500мм құрайды. Жануарлық әлемі өте кедей, себебі осы аймақта браконьер кәсібі жақсы қалыптасқан.
Халық саны Өңдеу
Порт-о-Пренс қаласында 897 859 алам тұрады (2009), агломерацияда 2 296 386 адам өмір түсіреді (2009). Этникалық қарым қатынаста халық шамамен біртекті: 90%-ын африкандықтар құрайды, 9%-ы мулаттар, ал қалған (5 мың) адам европойдтық нәсіл. Халық екі тілде сөйлейді, олар:
- Француздық
- Гаити тілі
Көзге көрінерлік жерлер Өңдеу
- Ұлттық сарай;
- Порт-о-Пренс жиылысы;
- Ұлттық Гаити мұражайы;