Маралшөп тамыры (лат. Rhaponticum carthamoides) — күрделігүлділер тұқымдасы маралшөп туысына жататын көп жылдық, шөп тектес өсімдік.
| Маралшөп тамыры | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||
| ||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||
| Rhaponticum carthamoides |
Сипаты Өңдеу
- Биіктігі 180 см-ге жуық.
- Тамыры көлбеу өседі, көптеген қосымша тамырлары бар.
- Сабағы түзу, шағын сайлары бар, іші қуыс, сырты өрмекшінің торындай, үлпілдек болып келеді.
- Тамыр жапырақтары ірі, сағақтары ұзын, сабақ жапырақтары отырмалы, жоғарлаған сайын біртіндеп кішірейе береді. Жапырақтары қауырсын тәрізді тілімделген, шеттері ара тісті.
- Гүлдері көкшіл, шар тәрізді тостағанша жасап сабақтың жоғарғы жағына жеке-дара орналасқан.
- Жемісі - қоңырқай, төрт қырлы дәнек.
- Маусым-тамыз айларында гүлдейді. Ол тау етегіндегі көгалды жерлерде, орман шеттерінде өседі. Қазақстанда негізінен Шығыс Қазақстан, Талдықорған облыстарында өседі.
Атауының тарихы Өңдеу
Сібір халықтары маралшөп тамырын ұзаққа созылған аурудан әлсірегенде, жалпы күш кемігенде қуаттандыратын дәрі ретінде қолданып келген. Сондықтан да олар бұл өсімдікті кісіні он төрт аурудан айықтыратын, жасартатын дәрі деп есептеген. Бұғылар осы шөптің тамырын тұяқтарымен қазып алып жейтін болғандықтан, халық арасында бұл өсімідік "марал шөп", "марал тамыры" деп аталып кеткен.
Емдік қасиеті Өңдеу
Дәрілік мақсатқа маралшөптің тамыры мен тамыр сабағын тамыз-қыркүйек айында жинап алады. Оның құрамында эфир майлары, илік заттар, аскорбин қышқылы, каротин және инулин бар. Соңғы кездегі зерттеулердің нәтижесінде маралшөп тамырының қанның қысымын көтеріп, орталық жүйке жүйесінің қызметін жақсартатындығы, кісінің әл-қуатын қалпына келтіріп, шаршағандығын басатындығы анықталды. Өсімідік тамырының спиртті тұнбасын 20 тамшыдан күніне 3 рет ішеді. Емдеу мерзімі 2-3 апта.
Дереккөздер Өңдеу
- Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.