Луанда (порт. Luanda) — Ангола мемлекетінің астанасы, мемлекеттің ең ірі саяси, мәдени, қаржы жәнеөнеркәсіп орталығы.
| Қала | |
| Луанда | |
| Luanda | |
| | |
| |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Провинция | Луанда |
| Муниципалитет | Луанда |
| Мэр | Педру Фортунату |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 8°50′ о. е. 13°14′ ш. б. / 8.833° о. е. 13.233° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 8°50′ о. е. 13°14′ ш. б. / 8.833° о. е. 13.233° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1575 |
| Жер аумағы | 113 000 000 км² |
| Орталығының биiктігі | 6 м |
| Уақыт белдеуі | UTC+1 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 2 825 311 адам (2012) |
Луанда шекарасы | |
| Ортаққордағы санаты: Луанда |
Табиғи жағдайы
Луанда Атлант мұхитының жағалауында Кванза өзенінің құйылысында орналасқан. Тропикалық аймақта болғандықтан орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 250-500 мм-ге дейін жетеді, әрі олардың басым бөлігі ақпан-наурыз айларында жауады. Ең жылы ай — наурыз, сынап бағанасы бойынша температура +30 градусқа дейін көтеріледі, шілдеде +16-қа дейін төмендейді. Ауа-райының салқындауына Бенгель ағымы әсер етеді.
Луанда маңайында бүлінбеген күйінде сақталған шөптесін және бұталы өсімдіктер көп, сондай-ақ осы жерде көптеген пальмалар мен тоғайларды кездестіруге болады, бірақ астананың оңтүстігіне қарай олар сирек кездесе бастайды. Қала шетінде жабайы жануарларды, әсіресе пілдерді, арыстандарды, леопардты, бөкен және маймылдарды кездестіруге болады, алайда олардың популяциясы соңғы жылдары күрт қысқарды, бұған бірден-бір себеп браконьерліктің өріс алуы болып отыр. Жағалауларда түрлі су өкілдері мекендейді: киттер, тасбақалар, шаян тәрізділер, ұлулар, бірнеше балық түрлері бар. Қала орталығы теңіз деңгейінен 6 метр биіктікте орналасқан.
Қаланың даму тарихы
Ангола мемлекетінің қазіргі астанасы 1575 жылы португал колонизаторы Паулу Диашем де Новаишеммен құрылып Сан Паулу де Луанда деген атпен әйгілі болды.1975 жылы Луандаға өзгертілді. 2008 жылы ECA International-дың мәліметтері бойынша ең қымбат қала атағына ие болды. Луанда қаласында бір литр сүт үш долллар, ал жалдамалы екі бөлмелі пәтер айына жеті мың долларға дейін жетеді.
Халық, тіл және дін
Луанда қаласы Анголаның ең ірі қаласы болып саналады. Халық саны 4,5 млн адамға жетеді. Луанда қаласының этникалық құрамы алуан түрлі, мұнда овимбунду, мбунда, баконго, лунда, чокве, нгантуэла, куаньяма африка халықтарының өкілдері мен еуропалықтар шоғырланған. Ресми тілі португал тілі болып саналады, бірақ қала тұрғындарының көбі банту тілінде (кимбунду, умбунду, киконго) сөйлейді.
Мәдениеті мен білімі
Луанда-Анголаның мәдени даму орталығы. Осы қалада жүзден аса сегіз жылдық мерзімнен тұратын бастауыш мектеп бар.Агостиньо Нето атындағы университетте жоғары білім алуға болады. Барлық мектептерде және университетте сабақ португал тілінде өтеді.