Ауыр атлетика — әр түрлі салмақ дәрежелерінде ауыр зат (штанга, гір) көтеріп, күш сынасатын спорт түрі. Ауыр атлетикадан ең алғашқы жарыс 1860 жылы АҚШ-та өтті. Олимпиада ойындарының бағдарламасына 1896 жылы енгізілді. Ауыр атлетикадан әлем (1898 жылдан), Еуропа (1896 жылдан) чемпионаттары өткізіледі. Ауыр атлетика бойынша халықаралық жарыстар штанга көтерудің екі тәсілі (жұлқа және сілке көтеру) бойынша, 52 кг-нан басталатын 10 салмақ дәрежесіндегі спортшылар арасында өтеді. Жұлқа көтеру кезінде штанга кідіріссіз бірден жоғары көтеріледі. Сілке көтеруде штанга алдымен кеудеге алынып, содан кейін жоғары көтеріледі.
Халықаралық ауыр атлетика федерациясының (1920) Қазақстан 1993 жылдан мүше. Қазақстанда ауыр атлетика бойынша алғашқы чемпионат 1937 жылы өткізілді. Қазақстан спортшылары ірі жарыстарға 1954 жылдан қатысады. Теміртаулық Юрий Зайцев (1976, Монреаль), шахтинскілік Виктор Мазин (1980, Мәскеу), ақмолалық Анатолий Храпатый (1988, Сеул), қызылордалық Илья Ильин (2008, Бейжің) ауыр атлетикадан Олимпиада чемпиондары атанған.
Салмақ категориялары
Ереже бойынша салмақ өлшеу рәсімі жарыс бір немесе екі сағат алдында өткізіледі. 2008 жылдың желтоқсан айына қара ауыр атлетикадан келесі салмақ категорияларда жарыстар өткізіледі:
| Еркектер | 56 кг дейін | 62 кг дейін | 69 кг дейін | 77 кг дейін | 85 кг дейін | 94 кг дейін | 105 кг дейін | 105 кг жоғары |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Әйелдер | 48 кг дейін | 53 кг дейін | 58 кг дейін | 63 кг дейін | 69 кг дейін | 75 кг дейін | 75 кг жоғары |
| Категория | 1905–1913 | 1913–1946 | 1947–1950 | 1951–1968 | 1969–1976 | 1977–1992 | 1993–1997 | с 1998 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Аса жеңіл салмақ | — | — | — | — | 52 кг дейін | 52 кг дейін | 54 кг дейін | — |
| Жеңілірек салмақ | — | — | 56 кг дейін | 56 кг дейін | 56 кг дейін | 56 кг дейін | 59 кг дейін | 56 кг дейін |
| Жартылай жеңіл салмақ | — | 60 кг дейін | 60 кг дейін | 60 кг дейін | 60 кг дейін | 60 кг дейін | 64 кг дейін | 62 кг дейін |
| Жеңіл салмақ | 70 кг дейін | 67,5 кг дейін | 67,5 кг дейін | 67,5 кг дейін | 67,5 кг дейін | 67,5 кг дейін | 70 кг дейін | 69 кг дейін |
| Жартылай орта салмақ | 80 кг дейін | 75 кг дейін | 75 кг дейін | 75 кг дейін | 75 кг дейін | 75 кг дейін | 76 кг дейін | 77 кг дейін |
| Орта салмақ | — | 82,5 кг дейін | 82,5 кг дейін | 82,5 кг дейін | 82,5 кг дейін | 82,5 кг дейін | 83 кг дейін | 85 кг дейін |
| Жартылай ауыр салмақ | — | — | — | 90 кг дейін | 90 кг дейін | 90 кг дейін | 91 кг дейін | 94 кг дейін |
| Ауыр салмақ | 80 кг жоғары | 82,5 кг жоғары | 82,5 кг жоғары | 90 кг жоғары | 110 кг дейін | 100 кг дейін | 99 кг дейін | 105 кг дейін |
| Бірінші ауыр салмақ | — | — | — | — | — | 110 кг дейін | 108 кг дейін | — |
| Аса ауыр салмақ | — | — | — | — | 110 кг жоғары | 110 кг жоғары | 108 кг жоғары | 105 кг жоғары |
Ішкі сілтемелер
Дереккөздер
- Жолымбетов Ө.Ш., Құлназаров А.К., Спорт терминдерінің түсіндірме сөздігі. – Алматы, Қазақша-орысша, ISBN 9965-822-48-4
- Балалар Энциклопедиясы, II- том
| Бұл — спорт туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |